توکن امضای دیجیتال چیست؟
در دنیای دیجیتالی امروز که تمام اطلاعات سازمانی، در قالب رشته کدهای مختلف جابجا میشود و انسانها به عنوان کاربران این سازمانها، صاحب این کدهای ساخته شده هستند، حفاظت از دادهها و اطلاعاتی مثل پسوردها، نام کاربری، اطلاعات هویتی و فردی و … اهمیت زیادی پیدا کرده است. در حال حاضر، شرکتهای فعال زیادی به کمک تیمهایی متشکل از دیتا ساینتیسها، هکرهای کلاه سفید و برنامه نویسها، سعی دارند روشهای کاربردی و جدیدی را معرفی کنند تا بتوان از این دادهها و دیتاها تا حد قابل قبولی محافظت کرد.
امضای دیجیتال یکی از روشهایی است که برای تایید هویت یک فرد به کار گرفته میشود. امضای دیجیتال یک تکنیک ریاضی است که برای ارزیابی اصالت و یکپارچگی یک پیام، نرمافزار یا سند دیجیتال استفاده میشود و هدف آن حل مشکل دستکاری و جعل هویت در ارتباطات دیجیتال است.
امضاهای دیجیتال بر اساس رمزنگاری کلید عمومی (رمزنگاری نامتقارن) کار میکنند. با استفاده از یک الگوریتم کلید عمومی، مانند RSA، میتوان دو کلید ایجاد کرد که از لحاظ ریاضی به هم پیوند دارند: یکی خصوصی و دیگری عمومی.
با این حال، این نیاز احساس شد که برای اطمینان از امنیت تبادل اطلاعات بین افراد و سازمانها از طریق اینترنت و شبکههای دیگر و تایید اعتبار و تمامیت اطلاعات ارسالی، روشی مطمئنتر ابداع شود. از این رو، توکن امضای دیجیتال به عنوان یک ابزار کاربردی معرفی شد.
یک توکن امضای دیجیتال، توسط الگوریتمهای پیچیدهای ایجاد میشود که خود این الگوریتمها براساس رمزنگاری دادهها عمل میکنند. در واقع، هر توکن امضای دیجیتال (security token) به صورت انحصاری برای هر واحد اطلاعاتی ایجاد میگردد تا بر اساس کلید خصوصی فرستنده، مورد امضاء قرار گیرد.
همین پروسه، سبب میشود تا معتبر بودن اطلاعات و اعتبار فرستنده اصلی تضمین شود، چرا که کلید خصوصی به صورت محرمانه نگهداری شده و تنها فرستنده به آن دسترسی دارد.
کدها یا رشته کدهایی که اغلب به صورت اعداد طویل ایجاد میشوند، توسط الگوریتمهای رمزگذاری و امضای دیجیتال تولید و برای تأیید صحت و اعتبار اطلاعات کاربرد دارند.
بیشتر بخوانید: امضای دیجیتال چیست و نحوه کار امضای دیجیتال چگونه است؟
نصب توکن امضای دیجیتال
همان طور که اشاره کردیم، با هدف اطمینان از اعتبار و امنیت اطلاعات در فضای دیجیتالی امروز و جلوگیری از سرقت دادهها در این حوزه، نیاز بود که روشهای کاربردی معرفی شوند که توکن امضای دیجیتال، از جمله کارآمدترین این روشها بوده و است.
باید به این نکته اشاره کنیم که توکن امضای دیجیتال، به ۲ صورت ارائه میشود:
- توکن امضای دیجیتال سختافزاری
- توکن امضای دیجیتال نرمافزاری
هر کدام از این انواع، بر اساس الگوریتمهای رمزنگاری پیچیده طراحی شده و برای ایجاد امضاهای امن استفاده میشوند. مراحل نصب توکن امضای دیجیتال، در هر شکل و نوعی که میخواهید، بسیار راحت است. فقط باید این مراحل را پشت سر بگذارید.
- در اولین مرحله، باید یک توکن امضای دیجیتال انتخاب کنید. این توکنها به صورت نرمافزاری و سختافزاری توسط سازمانها و تیمهای مختلفی تولید و عرضه میشوند. تنها کاری که باید در این مرحله انجام گیرد، سرچ کردن است. شما باید در سرچهای خود، به این نکته توجه داشته باشید که توکن انتخابی حتما از پروتکلهای امنیتی مناسبی بهره ببرد.
- در دومین مرحله بعد از انتخاب توکن امضای دیجیتال، به نرمافزار مدیریت نیاز دارید که آن هم از طریق وبسایتهای معتبر و فعال در این حوزه قابل دانلود است.
- بعد از دانلود، نرم افزار را روی سیستم عاملی که مخصوص آن دانلود نمودهاید، نصب کنید. برای نصب، میتوانید از راهنمای نصبی که در منبع دانلود قرار داده شده است، کمک بگیرید.
- بعد از نصب، باید نرم افزار را فعال کنید. این نرمافزارها با استفاده از یک نام کاربری و رمز عبور قوی، فعال میشوند و پیچیدگی خاصی ندارند.
- در پنجمین مرحله از مراحل نصب توکن امضای دیجیتال، بایستی جف کلید بسازید! هر توکن امضای دیجیتالی باید مجموعهای از کلیدهای رمزگذاری خصوصی و عمومی باشد. هنگام ایجاد کلیدها، باید از یک رمز عبور امن استفاده کنید که فقط شما به کلید خصوصی آن دسترسی دارید.
- بعد از سپری کردن این مراحل، رمز امضای دیجیتال شما آماده شده و میتوانید از آن برای تولید امضای دیجیتال و اعتبارسنجی دادههای مختلف استفاده کنید.
باید به این نکته توجه داشته باشید که برای هر امضا، باید از کلید خصوصی خاصی استفاده کنید. با این امضاها هر کسی میتواند به انتقال اطلاعات حساس، انجام تراکنشهای مالی و … بپردازد. پس حتما رمزعبورهایی که انتخاب کردهاید را در جای امن و به دور از دسترس دیگران نگه دارید.
در عصر حاضر فرایندهای احراز هویت، بخش قابل توجهی از شبکههای اجتماعی، رسانهها، ابزارهای آنلاین و آفلاین، وبسایتها و سامانهها را به خود اختصاص داده است.
این در حالی است که احراز هویت آنلاین، به دلیل رونق گرفتن شبکههای آنلاین بیش از پیش اهمیت پیدا کرده و آینده هوش مصنوعی میتواند نقش تعیین کنندهای در این حوزه ایفا کند.
به عنوان مثال، در مورد وبسایتهای داخلی که به احراز هویت نیاز دارند، میتوان به احراز هویت ثنا و سامانه ثنا اشاره کرد. که برای این منظور نیز یوآیدی از پیشرفتهترین زیرشاخهها و فناوریهای هوش مصنوعی نظیر یادگیری ماشین و تشخیص چهره استفاده میکند.
به لطف استفاده از این فناوریها، یوآیدی قادر است حتی بدون نیاز به پسوردهای پیچیده و فراموش شدنی که اغلب کاربران را به دردسر میاندازند، تنها با تشخیص آنلاین و در لحظه چهره کاربران، فرایند احراز هویت آنها را تکمیل کند.
دریافت توکن امضای دیجیتال
توکن امضای دیجیتال از انواع رابط مثل: USB (فلش مموری)، ارتباط میدان نزدیک (NFC)، شناسایی فرکانس رادیویی (RFID) یا بلوتوث استفاده میکند تا شما بتوانید اعتبارسنجی هر داده و تایید صحت اطلاعات را انجام دهید.
نوع USB توکن امضای دیجیتال، شناخته شدهترین و کاربردیترین نوع آن محسوب میشود که در اکثر کشورها توسط کمپانیهای بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر برای یک شرکت خاص کار میکنید، توکن امضای دیجیتال توسط مدیر مربوطه در اختیارتان قرار داده میشود و نیاز نیست برای دریافت توکن امضای دیجیتال، مراحلی که در بخش قبل توضیح دادیم را طی کنید.
اما اگر خودتان قصد دریافت توکن امضای دیجیتال برای ایمن کردن برخی اطلاعات و کارها را دارید، میتوانید مراحلی که بیان کردیم را دنبال نمایید تا یک توکن امضای دیجیتال به شما تعلق گیرد.
نحوه استفاده از توکن امضای دیجیتال
همانگونه که پیشتر نیز به آن اشاره کردیم توکنهای امضای دیجیتال، درگاههای ارتباطی بسیار مختلفی دارند. مثل: USB، NFC و RFID. نحوه استفاده از هر یک نیز بر اساس مکانیزمی که دارند، متفاوت است.
مثلا در نوع توکن امضای دیجیتالی USB، کافی است که آن را وارد درگاه USB سیستمتان کنید تا فعال شود و بتوانید از آن استفاده کنید. در نوع بلوتوثی نیز باید توکن در فاصله کمی از سیستم مرکزی قرار داده شود تا بتواند فعال شده و داده و اطلاعات را صحت سنجی کند.
در حالت کلی، نحوه استفاده از توکن امضای دیجیتال را میتوان این گونه مرحلهبندی کرد:
- برای استفاده از رمز امضای دیجیتال، باید مجموعهای از کلیدهای رمزنگاری خصوصی و عمومی ساخته شود.
کلید خصوصی، برای تولید امضا استفاده میشود و به صاحب آن تعلق دارد. برای اینکه دیگران هم بتوانند امضاهای تولید شده توسط کلید خصوصی را تایید کنند، کلید عمومی به کار گرفته میشود. - گیرنده، توکن امضای دیجیتال + داده اصلی را دریافت میکند. این ارسال و دریافت میتواند در قالبهای مختلفی مثل: ایمیل، پیامک و … صورت گیرد.
- بعد گیرنده با استفاده از کلید عمومی، دادهها و اطلاعات دریافتی را بررسی میکند. در صورتی که دادهها با استفاده از کلید خصوصی از قبل تعریف شده، ارسال و تولید شده باشند، اطلاعات تایید خواهند شد.
انواع توکن امضاي ديجيتال
توکن امضای دیجیتال، در واقع روش و ابزاری است برای رمزنگاری دادهها، نگهداری و حفاظت از کلید خصوصی و اطلاعات افراد. این فناوری مناسب افرادی است که در سازمانهای حساس فعالیت دارند و نگران دستکاری دادهها و اطلاعات دریافتی و ارسالیشان هستند.
توکن امضای دیجیتال را میتوان بر اساس نوع رابط و اتصال به سیستم، نوع رمزنگاری و تکنولوژیهای امنیتی، قیمت و بسیاری موارد دیگر، به انواع مختلفی تقسیمبندی کرد. اما در یک نگاه کلی، انواع توکن امضاي ديجيتال عبارت است از:
- توکنهای غیر متصل
توکن های امضاي ديجيتال غیر متصل، توکنهایی هستند که هیچ گونه ارتباط فیزیکی یا غیر فیزیکی با کامپیوتر نداشته و معمولا به دستگاه ورودی خاصی نیاز ندارند. بلکه از یک نمایشگر داخلی برای نمایش دادهها بهره میبرند. توکنهای غیر متصل بیشتر در احراز هویت دو مرحلهای برای شناسایی آنلاین به کار گرفته میشوند.
- توکنهای متصل
توکنهای متصل، از انواع توکن امضاي ديجيتال هستند که برای احراز هویت و صحت سنجی دادهها، باید به صورت فیزیکی به کامپیوتر وصل باشند. با وصل شدن این نوع توکنها به سیستم، اطلاعات احراز هویت منتقل میشود.
برای استفاده از توکنهای متصل، به نصب دستگاه ورودی نیاز است. از رایجترین نوع این توکنها میتوان به کارتهای هوشمند و فلش مموریها اشاره کرد.
- توکنهای بدون تماس
این توکنها به کامپیوتر مورد نظر متصل میشوند، اما نه لزوما به صورت فیزیکی. از این رو برای سیستمهای بدون کلید ورود و پرداخت الکترونیکی، مناسب هستند و از سامانه بازشناسی با امواج رادیویی، برای انتقال اطلاعات احراز هویت استفاده میکنند.
- توکنهای بلوتوثی
برای این که بتوانید مراحل احراز هویت و تایید اعتبار دادهها توسط این نوع توکنهای امضای دیجیتال را انجام دهید، خود توکن باید در فاصله کمتر از ۱۰ متری سیستم مرکزی باشد. این توکنها شباهت زیادی به توکنهای USB دارند و هم در حالت اتصال و هم حالت غیر اتصال میتوانید از آنها استفاده کنید.
کاربرد توکن امضای ديجيتال
توکن امضای دیجیتال میتواند در بخشهای مختلف یک سازمان، سایت، ارگان و … استفاده شود. مثل:
- شرکت در سامانه مناقصات و مزایدات
- امضای الکترونیکی اسناد رسمی
- احراز هویت دیجیتال
- تایید صحت و یکپارچگی اسناد و اطلاعات
- رمزگذاری و رمزگشایی اسناد و اطلاعات
- انتقال امن اطلاعات در بستر شبکه و اینترنت
- پست الکترونیکی
- و …
در واقع، هرگاه نیاز باشد تا یک داده و اطلاعات رمزگذاری شده رد و بدل شود و هر کسی نتواند به آنها دسترسی پیدا کند تا صحت و اعتبار آن داده و اطلاعات دچار مشکل خاصی نشود، میتوان از یک توکن امضای دیجیتال استفاده کرد.
در بسیاری از سامانههای دولتی و خصولتی مثل: سامانه اظهارنامههای مالیاتی، ثبت سفارش، سامانه املاک، سامانه خودرو و دفاتر اسناد رسمی میتوان از توکن امضاي ديجيتال استفاده کرد.
همان طور که مشاهده کردید، توکن امضای دیجیتال، روشی است برای رمزنگاری دادهها، نگهداری و حفاظت از کلید خصوصی و اطلاعات افراد. این توکنها با هدف اطمینان از اعتبار و امنیت اطلاعات در فضای دیجیتالی امروز و جلوگیری از سرقت دادهها طراحی و ساخته شدهاند.
یک توکن امضای دیجیتال، توسط الگوریتمهای پیچیدهای ایجاد میشوند که خود این الگوریتمها براساس رمزنگاری دادهها عمل میکنند. کدها یا رشته کدهایی که اغلب به صورت اعداد طویل ایجاد میشوند، توسط الگوریتمهای رمزگذاری و امضای دیجیتال تولید و برای تأیید صحت و اعتبار اطلاعات کاربرد دارند.
توکن های امضای دیجیتال را میتوان به ۴ نوع زیر تقسیم کرد :
- توکنهای غیر متصل
- توکنهای متصل
- توکنهای بدون تماس
- توکنهای بلوتوثی
هر یک از این توکنها، کاربرد و ویژگیهای خاصی دارند و شما میتوانید بر اساس نیازتان، یکی را انتخاب و استفاده نمایید.
سوالات متداول
توکن های امضای دیجیتال را میتوان به ۴ نوع: توکنهای غیر متصل، توکنهای متصل، توکنهای بدون تماس و توکنهای بلوتوثی تقسیمبندی کرد.
یک توکن امضای دیجیتال، توسط الگوریتمهای پیچیدهای ایجاد میشود که خود این الگوریتمها براساس رمزنگاری دادهها عمل میکنند. در واقع، هر توکن امضای دیجیتال (security token) به صورت انحصاری برای هر واحد اطلاعاتی ایجاد میگردد تا بر اساس کلید خصوصی فرستنده، مورد امضاء قرار گیرد.
اگر برای یک شرکت خاص کار میکنید، توکن امضای دیجیتال توسط مدیر مربوطه در اختیارتان قرار داده میشود و نیاز نیست تا برای دریافت توکن امضای دیجیتال، مراحلی که در بخش قبل توضیح دادیم را طی کنید.
اما اگر خودتان قصد دریافت توکن امضای دیجیتال برای انجام و ایمن کردن برخی اطلاعات و کارها را دارید، میتوانید مراحلی که بیان کردیم را دنبال کنید تا یک توکن امضای دیجیتال به شما تعلق گیرد.
اطمینان از اعتبار و امنیت اطلاعات در فضای دیجیتالی امروز و جلوگیری از سرقت دادهها در این حوزه از اصلیترین کاربردهای توکن امضای دیجیتال است.