روابط کارگر و کارفرما طبق قوانین حوزه کار شکل می گیرد. در قانون کار حدود وظایف کارفرما و کارگر تعریف و مشخص شده است. جزئیات حدود وظایف کارگر و کارفرما بسته به نوع محل کار مورد نظر در قرارداد کاری که بین دو طرف نوشته می شود، مشخص می گردد. تنظیم قرارداد کار و مفاد آن پیش از آغاز فعالیت کارگر در محل کار مورد نظر تدوین شده و سپس کارگر در حدود فرارداد به وظایفی که بر وی محول شده عمل می نماید. در مقابل، کارفرما باید به تعهداتی که در قبال وظایف کارگر در قرارداد ذکر شده عمل نموده و همه حقوق کارگر را بدون کم و کاست پرداخت نماید. در برخی موارد کارگر بنا به دلایلی قادر به ادامه کار نیست. این دلایل می توانند شامل بیماری و یا بازسازی کارگاه باشند. این گونه موارد منجر به تعلیق قرارداد می شوند. در این حالت کارگر با بیکاری مواجه می شود که مشخصا برای وی و جامعه مضر می باشد. در ادامه به بررسی تعلیق قرارداد کار و مواردی که منجر به تعلیق قرارداد می شوند می پردازیم.
تعلیق قرارداد کار
بر اساس ماده ۱۴ قانون کار، اگر در انجام تعهدات و وظایف یکی از طرفین کارگر و یا کارفرما بنا به دلایلی که در قانون ذکر شده وقفه ایجاد شود، قرارداد بسته شده بین آنها به طور موقت به حالت تعلیق در می آید و پس از رفع موانع، قرارداد با توجه به سابقه کارگر لحاظ کردن مزایای وی، به حالت اولیه باز می گردد. در دو حالت کلی قرارداد بین کارگر و کارفرما تعلیق می شود. بخ این صورت که دلیل تعلیق قرارداد یا از سمت کارفرما و یا از سمت کارگر می باشد. هر کدام از آنها نیز بنا به دلایلی موجب وقفه در کار می شوند.
تعلیق قرارداد کار به علت وضعیت کارگر
مهمترین و بیشترین دلیلی که موجب تعلیق قرارداد کار از طرف کارگر می شود، بیماری می باشد. طبق قانون کار، در صورت بیماری کارگر، قرارداد کار موقتا تعلیق شده و کارگر مشمول مرخصی استعلاجی تا زمان بهبود بیماری می باشد. مدت مرخصی استعلاجی، طبق قوانین کار جزء سوابق کارگر محسوب می شود. از دیگر مواردی که موجب تعلیق قرارداد مابین کارگر و کارفرما می شود بارداری و یا وضع حمل بیمار می باشد. در این صورت، طبق قانون، قرارداد کار تعلیق می شود و کارگر پس از وضع حمل و اتمام مرخصی استعلاجی با کار خود بازمی گردد. همچنین کارگر می تواند در طول مدت مرخصی بارداری از کمک هزینه زایمان استفاده نماید. همچنین بر اساس ماده ۱۹ قانون کار، طی مدت انجام خدمت وظیفه آقایان، قرارداد کار آنها تعلیق شده و کارگر باید تا دو ماه پس از اتمام خدمت سربازی، به کار خود بازگردد. علاوه بر این، برخی دیگر از مرخصی ها مانند مرخصی تحصیلی جهت ادامه تحصیل کارگر نیز جزء موارد تعلیق قرارداد کار به مدت دو سال و قابل تمدید می باشد. در این مورد نیز کارگر پس از فارغ التحصیلی به کار سابق خود بازمی گردد.
تعلیق به علت وضعیت کارفرما
ممکن است علاوه بر تعلیق قرارداد به علت وضعیت کارگر، عواملی از سمت کارفرما باعث وقفه در قرارداد و تعلیق آن شوند. برای مثال ممکن است حادثه ای باعث تعطیلی قسمتی از کارگتاه و یا تمام آن شود. در این حالت تا زمان بازسازی و راه اندازی دوباره کارگاه، قرارداد تعلیق می گردد. البته تعلیق قرارداد کار بستگی به زمان و نوع حادثه و شرایط آن دارد. در مواردی که بازسازی و راه اندازی مجدد کارگاه طی چند روز انجام پذیرد، کارفرما موظف به پرداخت حقوق کارگر می باشد.
تنظیم قرارداد چالشی است که اکثر اختلافات رایج بین کارگر و کارفرما از نواقص موجود در آن و یا عدم تنظیم قرارداد ناشی می شود. وزارت کار با ایجاد سامانه روابط کار کارفرمایان را ملزم کرده تا قرارداد تنظیم شده بین کارگر و کارگاه را در این سامانه ثبت نمایند تا حدالامکان از بروز چنین اختلاف هایی جلوگیری شود. این سامانه برای کارگران و کارفرمایان خدمات زیادی در حوزه روابط کار ارائه می دهد که برای استفاده از این خدمات باید فرایند ثبت نام و احراز هویت سامانه روابط کار را پشت سر بگذارند. به این ترتیب نیازی به مراجعه حضوری برای انجام اموری چون شکایت کارگر از کارفرما یا برعکس، ثبت درخواست بیمه بیکاری و پیگری آنها نیست.
