در روابط بین کارگر و کارفرما، رعایت حقوق کارگر توسط کارفرما یکی از الزامات است. بنابراین در خصوص هر کارفرمایی که در خصوص پرداخت دستمزد، پاداش، عیدی، مرخصی، حق اولاد، حق مسکن، خواروبار و … کوتاهی کند، شکایت کارگر از کارفرما مورد پذیرش خواهد بود. معمولا رسیدگی به شکایت کارگر از کارفرما نیز به وسیله سامانه جامع روابط کار صورت می‌گیرد.
برای آشنایی بیش‌تر شما عزیزان با این مورد که کارگر در چه مواردی می‌تواند از کارفرما شکایت کند؟ در این مطلب از یوآیدی قصد داریم، به بررسی نکاتی در این خصوص بپردازیم. برای آشنایی بیش‌تر با جزئیات شکایت کارگر از کارفرما در این مطلب همراه ما باشید.
در سامانه جامع روابط کار منظور از کارگر چه کسی است؟
طبق قانون کار، کارگر فردی است که در قبال دریافت دستمزد از کارفرما و بنا به درخواست او کار می‌کند. بنابراین تمامی افرادی که به منظور امرار معاش برای فرد دیگری کار می‌کنند، بدون در نظر گرفتن زمینه فعالیت به عنوان کارگر در نظر گرفته می‌شوند.
نکته قابل توجهی که در این زمینه وجود دارد این است که حق‌الزحمه کارگر معمولا در قالب مزد، حقوق، سهم سود یا بن خرید به او پرداخت می‌شود.
در سامانه جامع روابط کار منظور از کارفرما چه کسی است؟
در این سامانه کارفرما به شخصی حقیقی یا حقوقی اطلاق می‌شود که کارگر در ازای دریافت حق‌الزحمه برای او کار می‌کند. طبق قانون، کارفرما در قبال پرداخت حقوق کارگر مسئولیت دارد.
شکایت کارگر از کارفرما تحت چه شرایطی مورد قبول است؟
شکایت کارگر از کارفرما در صورتی در سامانه جامع روابط کار مورد پذیرش قرار می‌گیرد که در آن نقض قانون صورت بگیرد. در ادامه برای روشن شدن مضع برخی از موارد پذیرفته شده در این زمینه را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱) عدم عقد قرارداد
طبق قوانین موجود در سامانه جامع روابط کار، داشتن قرارداد کتبی یا شفاهی که بر اساس آن کارگر در قبال دریافت حق‌الزحمه کار موقت یا دائمی را برای کارفرما انجام می‌دهد، الزامی است.
یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی میان کارگران و کارفرمایان در ایران، عدم عقد قرارداد چه به صورت کتبی و چه به صورت شفاهی است. در چنین شرایطی معمولا حق به کارگر داده می‌شود.
داشتن اسنادی در راستای اثبات اشتغال کارگر در مجموعه کارفرما اعم از پرینت دستگاه ورود و خروج، فیش حقوق دریافتی و … همگی می‌توانند به عنوان مدرک در جلسه حل اختلاف مورد استناد قرار بگیرد.
۲) در نظر گرفتن مزایایی کمتر از قانون کار توسط کارفرما
حقوق و مزایای کارگر در جریان کار به هیچ وجه نباید از میزان تعیین شده آن در قانون کار کمتر باشد. بنابراین در صورتی که کارفرمایی بخواهد مزایای کمتر از میزان تعیین شده آن در قانون کار به کارگز اختصاص دهد، عموما از عقد قرارداد رسمی، بیمه کردن کارگر و ثبت همکاری اجتناب می‌کند. زیرا در این صورت قانون لیه او خواهد بود.
۳) عدم پرداخت حقوق کارگر پس از فوت کارفرما
یکی از اصلی‌ترین مورد از موارد شکایت کارگر از کارفرما عدم توجه به حقوق کارگر پس از فوت کارفرما است. مسئله اینجاست که در صورت عقد قرارداد رسمی حتی در صورت فوت کارفرما نیز ورثه او نمی‌توانند کارگز را اخراج کنند.
به بیان دیگر تمامی تعهدات موجود در قرارداد پس از فوت کارفرما بر عهده ورثه خواهد بود. لازم به توضیح است که حتی هر گونه تغییر حقوقی در وضعیت مالکیت اموال نیز تغییری در قراردادهای قطعی و رسمی کارگرام ایجاد نخواهد کرد.
۴) عدم انجام وظیفه توسط کارگر و اخراج از سمت کارفرما
در بسیاری از موارد ممکن است در محیط‌های کاری اختلافاتی در زمینه شیوه انجام کارها بین کارگر و کارفرما پیش آید. اما حتی در این شرایط نیز کارفرما موظف است مطالبات مالی کارگر را به صورت تمام و کمال پرداخت کند.
بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، اگر کارگر در انجام وظایف محوله کوتاهی کند، کارفرما می‌تواند همکاری کاری خود با او را پس از پرداخت کامل مطالبات قطع کند.
۵) کاهش حقوق کارگر توسط کارفرما
یکی از شرایط شکایت کارگر از کارفرما کاهش حقوق دریافتی نسبت به توافق اولیه میان دو طرف است. البته در صورتی که تنها مبلغ بیمه و مالیات از این مبلغ کسر شود، این کاهش حقوق منطقی و قانونی خواهد بود. از این رو شکایت هم وارد نخواهد بود.
۶) انتظار افزایش ساعت کاری بیش‌تر از حد معمول
بر اساس ماده ۵۱ قانون کار، ساعات کار کارگران مگر در موارد استثنایی، نباید بیش‌تر از ۸ ساعت در شبانه روز باشد.هر چند امکان کم و زیاد کردن ساعت کاری در رزوهای کاری مختلف وجود دارد. اما در هر حال این ساعات کاری نباید از ۴۴ ساعت در هفته بیش‌تر شود.
لازم به توضیح است که افزایش مجموع ساعات کار هفتگی تنها با توافق بین کارفرما و کارگر امکانپذیر است.
۷) انتظار کار کردن در روزهای تعطیل
بر اساس قانون کار هر کارگر باید یک روز در هفته را تعطیل باشد. بنابراین معمولا تعداد روزهای کاری هر هفته ۶ روز در نظر گرفته می‌شود. در این میان اگر کارفرما از کارگران بخواهد که در رزوهای تعطیل خود نیز در محل کار حاضر شوند باید حدود ۴۰ درصد اضافه مزد به ازای هر ساعت برایشان در نظر بگیرد.
البته ناگفته نماند که طبق قانون کار داشتن تعطیلات تابستانی برای مشاغل سخت نیز ضروری است. همچنین لازم به توضیح است که هر کارگر سالانه یک ماه مرخصی استحقاقی نیز خواهد داشت. البته تعداد روزهای مرخصی بر اساس زمان حضور اون در شرکت محاسبه می‌شود.
در خصوص استفاده از مرخصی‌های استحقاقی می‌توان گفت که معمولا تاریخ استفاده از این مرخصی‌ها با توافق بین کارگر و کارفرما تعیین می‌شود. اما در صورت داشتن اختلاف، نظر نهایی با اعمال نظر اداره کار و امور اجتماعی محل صادر خواهد شد.
به منظور شکایت کارگز از کارفرما چه مراحلی باید طی شوند؟
- انجام فرایند احراز هویت سامانه روابط کار
- دسترسی به شعبه اداره کار و امور اجتماعی از طریق مراجعه به شعبه بیکه‌گذار تامین اجتماعی
- ارجاع نامه به بیمه‌گذار از طریق اداره کار
- جمع‌آوری سوابق بیمه با مراجعه به کارگزاری بیمه تامین اجتماعی
- دریافت فرم دادخواست با ارائه سوابق بیمه به اداره کار
- تنظیم دادخواست شکایت کارگز از گارفرما با ذکر علت
- دریافت نامه سازش و ارائه آن به کارفرما برای حضور در جلسه‌ای که طی ۲ هفته آینده برگزار می‌شود.
- حضور در جلسه سازش و تشکیل جلسه تشخیص در صورت صلاح دید
- حضور در جلسه تشخیص و دریافت زای کارشناسان
