“همیشه از سایت‌هایی خرید خود را انجام دهید که دارای اینماد هستند”؛ احتمالاً شما هم این جمله را بارها و بارها از زبان پلیس سایبری و یا آشنایان باتجربه خود شنیده‌اید. در سال‌های اخیر، با پیشرفت تکنولوژی و افزایش استفاده از اینترنت به منظور تسهیل کارهای روزمره، استفاده از سایت‌های فروشگاهی در میان مردم افزایش چشمگیری داشته است؛ به خصوص با شیوع کرونا، بسیاری از ما خریدهای خود را به صورت آنلاین انجام می‌دهیم. اما در میان تعداد زیادی از سایت‌های فروشگاهی که محصولات یا خدمات خود را به صورت آنلاین ارائه می‌کنند، وب‌سایت‌هایی فروش بیشتری دارند که اعتماد مشتریان جدید را به خود جلب می‌کنند و مشتریان قدیمی را به واسطه اعتبار خود حفظ می‌کنند. این اعتماد به روش‌های گوناگونی به دست می‌آید؛ از نحوه طراحی وبسایت گرفته تا میزان معروفیت آن. اما یکی از مهم‌ترین فاکتورها در اعتبار داشتن یک سایت فروشگاهی، داشتن نماد اعتماد الکترونیکی یا همان ای نماد است. این نماد به‌تازگی برای سایت‌های فروشگاهی از جمله صرافی‌های ارزهای دیجیتا اجباری شده است. اما علت اجباری شدن اینماد چیست؟ چرا تمامی سایت‌های فروش آنلاین باید نماد الکترونیکی داشته باشند. با ما همراه باشید تا ضمن بررسی بیشتر اینماد به بررسی علت الزامی شدن ای نماد بپردازیم.
چطور برای خرید به یک سایت اینترنتی اعتماد کنیم؟
احتمالاً تا به حال برایتان پیش آمده که وقتی برای خرید محصولی نام آن را در موتور جست‌وجوی گوگل سرچ می‌کنید، با تعداد زیادی از سایت‌های فروشگاهی روبه‌رو می‌شوید که کار خرید را برایتان دشوار می‌کند زیرا دقیقاً نمی‌دانید که به کدام فروشگاه اعتماد کنید تا هم محصولتان را خریداری کنید و هم برای پرداخت وجه، اطلاعات بانکی‌تان را در صفحه پرداخت وارد کنید. مهم‌ترین عواملی که به مشتریان کمک می‌کند تا به یک سایت اینترنتی اعتماد کنند عبارتند از:
- طراحی مناسب و حرفه‌ای سایت؛
- مشخص بودن اطلاعات تماس و امکان پیگیری در صورت بروز مشکل؛
- مشخص بودن مالک سایت؛
- اطلاعات دقیق از محصولات و خدمات؛
- واضح بودن اطلاعات نحوه خرید و مرجوعی کالا؛
- ارائه محصولات اصل و توضیحات دقیق در صورت غیراصل بودن کالا؛
- حفظ حریم شخصی خریدار و محفوظ ماندن اطلاعات مالی او در صورت خرید از سایت؛
- تایید امنیت سایت توسط یک نهاد مرتبط.
در میان مواردی که در بالا ذکر کردیم، تایید امنیت سایت توسط یک ارگان دولتی مهم‌ترین مورد محسوب می‌شود زیرا با وجود این تاییدیه، مشتریان اطمینان دارند که نظارتی بر فعالیت فروشگاه آنلاین وجود دارد و در صورت بروز مشکل می‌توانند به صورت قانونی اقدام کنند. این تاییدیه اینماد یا همان نماد اعتماد تجارت الکترونیکی نامیده می‌شود که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
اینماد چیست؟
اینماد (Enamad) یا نماد اعتماد تجارت الکترونیکی یک علامت تجاری است که فروشگاههای آنلاین موظف به دریافت آن از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی هستند. وجود این نماد در سایت‌های فروشگاهی نشان می‌دهد که صاحب سایت برای اعتبارسنجی سایت خود، احراز هویت انجام داده است و اطلاعات دقیق خود مانند نام، آدرس و شماره تماس را در مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ثبت کرده است. این نماد در صفحه اصلی سایت‌های اینترنتی قرار داده می‌شود و خریدار با کلیک بر روی آن می‌تواند اطلاعاتی در مورد نام دارنده سایت، آدرس سایت، آدرس شرکت، تلفن و ایمیل سایت را مشاهده کند.
در صورتی که اینماد معتبر باشد و تاریخ آن منقضی نشده باشد، با کلیک بر روی آن به شناسنامه کسب و کار آن وبسایت در سایت نماد اعتبار الکترونیکی متصل می‌شوید. این به معنای آن است که فعالیت‌های آن وبسایت فروشگاهی کاملاً قانونی است و کاربر می‌تواند با اعتماد کامل از سایت خرید خود را انجام دهد.
بعضی از سایت‌ها با سوء استفاده از این نماد، تصویری مشابه آن را در سایت خود قرار می‌دهند که این کار کاملاً غیرقانونی است. کاربر با کلیک بر روی این تصویر مشابه اینماد وارد سایتی غیر ازسایت نماد اعتبار الکترونیکی می‌شود که نشان از نامعتبر بودن آن سایت دارد.
تمامی وب‌سایت‌های فروشگاهی که به درگاه پرداخت اینترنتی متصل هستند، با توجه به نوع کسب و کار خود باید برای دریافت ای نماد اقدام کنند و این امر الزامی است. اما علت این اجباری شدن اینماد چیست؟ در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.
اهمیت کسب اینماد برای وبسایتها
امروزه، با افزایش مشغله افراد و کمبود وقت برای رفت‌و‌آمد و خرید، نقش اینترنت در زندگی روزمره‌ی ما هر روز پررنگ‌تر می‌شود. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که برای صرفه‌جویی در وقت و انرژی خود، خرید‌هایشان را به صورت آنلاین انجام دهند. اما خرید اینترنتی در صورتی رونق می‌گیرد و طرفداران زیادی پیدا می‌کند که بر روی بستری امن انجام شود. اینماد مشخصه‌ای از سایت است که به کاربران اطمینان می‌دهد در محیطی امن خرید خود را انجام می‌دهند. مهم‌ترین اهداف کسب اینماد از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی عبارتند از:
- قانونمند شدن کسب‌وکارهای اینترنتی؛
- ساماندهی فروشگاههای اینترنتی؛
- احراز هویت مالک سایت و کاهش فعالیت‌های غیرقانونی؛
- امکان پیگیری تخلفات احتمالی.
با افزایش اعتماد مشتریان، میزان فروش و سوددهی فروشگاههای اینترنتی نیز افزایش می‌یابد.
شرایط دریافت اینماد چیست؟
دریافت نماد اعتبار تجارت الکترونیکی نیازمند شرایطی است که عبارتند:
- فروشگاهی بودن سایت؛
- قرار داشتن اطلاعات کامل محصول و خدمات بر روی سایت (شامل نام هر محصول، قیمت، نحوه پرداخت و …)؛
- درخواست اینماد توسط صاحب امتیاز دامنه سایت؛
- داشتن سن بالای ۱۸ سال؛
- تایید نهایی از سوی پلیس ناظر بر اماکن عمومی.
چرا اینماد اجباری شده است؟
در سال ۱۳۹۰، با تاسیس شرکت حقوقی مستقل شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت کارت)، تصمیم بر آن شد تا برای ساماندهی بهتر نظام پرداختی، هرگونه اتصال مستقیم سوئیچ شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت اینترنتی به سوئیچ بانک‌ها ممنوع شود و پرداخت‌ها با اتصال به درگاه شاپرک انجام شود.
شرکت شاپرک اخیراً با همکاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (سازمان مسئول برای صدور اینماد) در نامه‌ای از شرکت‌های پرداخت یار (فین تک) تقاضا کرده تا از مرداد ماه سال ۱۴۰۰، به وب‌سایت‌های فروشگاهی و وب‌سایت‌های ارائه دهنده خدمات که دارای اینماد نیستند، درگاه پرداخت ارائه نشود و به این ترتیب پرداخت اینترنتی پول به سایت‌های فروشگاهی بدون اینماد امکان‌پذیر نخواهد بود.
پیش از این، فروشگاه‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی اینماد را تنها برای کسب اعتماد کاربران دریافت می‌کردند. با الزامی شدن این طرح، نداشتن اینماد به معنای منع دریافت درگاه پرداخت یارها خواهد بود.
اصل این قانون به سال ۹۸ و اجرایی شدن آن برای شرکت‌های PSP برمی‌گردد. در آن زمان این قانون برای فین تک‌ها یا همان پرداخت یارها اجرایی نشد. اما اجرایی شدن این قانون در سال ۱۴۰۰ توسط شاپرک به فین تک‌ها ابلاغ شد.
درخواست شاپرک مبنی بر اجباری شدن اینماد باعث شده تا بسیاری از صاحبان فروشگاههای اینترنتی، فعالان کسب‌وکارهای مجازی و فین تک‌ها ابراز نگرانی کنند. اما علت اجباری شدن اینماد چیست؟ علت اصلی این الزام، مبارزه با پولشویی اعلام شده است زیرا اخیراً برخی کسب‌وکارهای غیرمجاز هم موفق به دریافت درگاه پرداخت یارها شده بودند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر مهم‌ترین علل اجباری شدن نماد اعتبار تجارت الکترونیکی می‌پردازیم.
جلوگیری از فیشینگ
فیشینگ (Phishing) یکی از روش‌های کلاهبرداری است که در آن هکرها با روش‌های مختلف به اطلاعات بانکی افراد دسترسی پیدا می‌کنند و حساب آن‌ها را خالی می‌کنند. یکی از روش‌های کلاهبرداری فیشینگ، طراحی صفحه پرداختی مشابه درگاه پرداخت بانکی است که در آن هکر با طراحی صفحه‌ای جعلی در وبسایت فروشگاهی صوری، کاربر را ترغیب به خرید کالا یا خدماتی می‌کند که وجود خارجی ندارد. با وارد شدن کاربر به صفحه پرداخت جعلی، اطلاعات حساب بانکی به طور کامل برای هکر ارسال می‌شود و به این ترتیب می‌تواند حساب کاربر را خالی کند.
با وجود اینماد و اتصال به درگاه پرداخت بانک مرکزی که همان شاپرک است، امکان فیشینگ وجود نخواهد داشت. در واقع درگاه پرداخت بانک مرکزی که با آدرس https://xxx.shaparak.ir درج می‌شود، امن‌ترین درگاه پرداخت اینترنتی محسوب می‌شود.
جلوگیری از پولشویی
پولشویی و تبدیل پول حاصل از درآمدهای غیرقانونی یکی دیگر از دغدغه‌های قانونگذران اینماد اجباری بوده است. با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، این ارزها به جایگزینی مناسب برای پول تبدیل شدهاند. مسئله‌ای که مطرح است این است که در سیستم ارزهای دیجیتال، معاملات به صورت ناشناس انجام می‌شود و ردیابی کاربران امکان‌پذیر نیست.
این ویژگی ارزهای دیجیتال سبب شده تا پولشویی با رمز ارزها به‌راحتی از طریق صرافی‌های ارزهای دیجیتال پول کثیف را به ارزهای دیجیتال تبدیل کنند. با وجود قوانین و مقررات و اجباری شدن شاپرک، منشأ پرداخت‌ها و اهراز هویت در صرافی‌های دیجیتال مشخص خواهد شد.
جلوگیری از فعالیت سایت‌های شرط‌بندی و قمار
چند سالی است که شرط‌بندی و قمار در فضای مجازی افزایش پیدا کرده است و کاربرها با چند کلیک ساده تمامی اطلاعات حساب خود را در اختیار این سایت‌ها قرار دهند. علاوه بر مسئله فیشینگ که ممکن است در این وبسایتها اتفاق بیفتد، براساس قوانین ایران، قمار به هر نحوی جرم تلقی می‌شود و مطابق قانون، تمامی افرادی که در شکل‌گیری و ایجاد شرایط برای شرط‌بندی نقش دارند، مشمول برخورد قضایی می‌شوند.
با توجه به اقدامات مشترک بانک مرکزی، شاپرک و نهادهای قضایی، با الزامی شدن اینماد، راهی برای پرداخت به این سایت‌ها وجود نخواهد داشت و از فعالیت سایت‌های شرط‌بندی به شدت کاسته خواهد شد. البته در برخی از این سایت‌های قمار و شرط‌بندی، تراکنش‌ها از طریق رمزارزها انجام می‌شود که با الزامی شدن اینماد برای صرافی‌های ارزهای دیجیتال، از این روش نیز جلوگیری خواهد شد.
جلوگیری از حساب‌های اجاره‌ای
اجاره حساب‌های بانکی افراد مستمند، معتادان، کارتن‌خواب‌ها و همچنین افراد ساده‌لوح یکی از راه‌های پولشویی و انجام فعالیت‌های غیرقانونی برای کلاهبرداران است. افراد کلاهبردار با اجاره کارت این افراد به صورت هفتگی مبلغی معادل ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان به آن‌ها ارائه می‌دهند که این رقم برای افراد اجاره‌دهنده وسوسه‌انگیز است؛ با اجاره دادن حساب اجازه هر گونه فعالیت غیرقانونی به شیادان داده می‌شود. این موضوع به ویژه در فضای مجازی و در سایت‌های شرط‌بندی مشاهده می‌شود. در واقع، این کلاهبرداران با اجاره حساب، می‌توانند اطلاعات هویتی خود را پنهان کنند و به این ترتیب علاوه بر فرار مالیاتی، با نام و مشخصات افراد دیگر، فعالیت مجرمانه انجام دهند.
اجاره حساب شامل خرید و فروش ارزهای دیجیتال نیز می‌شود. بسیاری از افراد بدون اطلاع از غیرقانونی بودن این کار، با ثبت نام در سایت‌های صرافی ارزهای دیجیتال و احراز هویت و ثبت کارت بانکی، اطلاعات حساب و کارت خود را با دریافت مبلغی در اختیار اجاره‌کنندگان حساب دیجیتال قرار می‌دهند. با اجاره این حساب‌ها امکان پولشویی و سوءاستفاده از حساب بانکی افراد به‌راحتی میسر می‌شود. این شیادان سرمایه‌های خود را که از طریق فیشینگ یا هک حساب دیگران به دست آورده‌اند، به کمک حساب اجاره‌ای در صرافی ارز دیجیتال تبدیل به بیت کوین یا سایر رمز ارز می‌کنند و بدون باقی گذاشتن هیچ گونه ردپایی از خود، صاحب حساب را با تخلفات انجام شده تنها می‌گذارند.
با الزامی شدن اینماد، تراکنش‌های مشکوک و استفاده از حساب‌های اجاره‌ای کنترل می‌شود و فرد خاطی در برابر قانون پاسخگو خواهد بود. پیگیری تخلفات حساب‌های اجاره‌ای نه تنها برای مجرم جریمه‌های سنگینی به همراه دارد، بلکه برای صاحب حساب که کارت خود را به اجاره افراد شیاد داده است نیز جریمه‌های مالی و حبس به همراه خواهد داشت.
نگرانی‌ها از اجباری شدن اینماد
از اواخر تیرماه ۱۴۰۰ که شاپرک با ارسال نامه‌ای فین تک‌ها را ملزم کرد تا از ماه مرداد خدمات خود را به کسب و کارهای فاقد Enamad ارائه ندهند، واکنش‌های اعتراضی زیادی از طرف انجمن فینتک ایران و فعالان کسب‌وکارهای مجازی انجام شد. مخالفان این طرح معتقدند که تصمیمات عجولانه و غیرکارشناسانه می‌تواند آسیب‌های بسیاری به نوآوری کشور و کسب‌وکارهای خُرد وارد آورد.
در واقع نگرانی مخالفین این طرح از نحوه اجرایی شدن آن و تاثیرگذاری اجرای نادرست آن بر کسب‌وکارها است. افزایش مداوم محدودیت فعالیت پرداخت‌یارها و قطع شدن سیستم پرداختی آن‌ها بدون هیچ اخطار قبلی یکی از مشکلاتی است که از نامناسب بودن روش اجرایی این طرح حکایت دارد.
تلاش برای نظارت بیشتر بر کسب‌وکارها و مبارزه با فرار از مالیات، پولشویی، هک و فیشینگ از سوی وزارت صمت ستودنی است. اما از طرفی نمی‌توان مخالفت منطقی کسب‌وکارهای اینترنتی را با اجباری شدن این طرح نادیده گرفت. پس چاره کار چیست؟ راه حل رفع این مشکل را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
رگ‌تک و حل مسئله اجباری شدن اینماد
رگ‌تک (RegTech) ترکیبی از دو واژه Regulatory به معنای قانونگذاری و Technology به معنای فناوری است. این فناوری قانوگذاری را می‌توان به معنای کاربرد نوآورانه تکنولوژی در صنعت مالی به منظور سازگاری کارآمد و کم‌هزینه با قوانین مالی کشورها تلقی کرد. با توجه به افزایش شرکت‌های فین تک و همچنین افزایش قوانین مالی و سخت‌گیری‌های بجای کشورها در ساماندهی مشکلات پولشویی، فرار از مالیات و فیشینگ، برای تطبیق‌پذیری حداکثری شرکت‌های فینتک با قوانین جدید مالی و انطباق‌پذیری با این قوانین در کوتاهترین زمان ممکن، شرکت‌های رگ‌تک در سراسر دنیا شکل گرفتند. در واقع استارتاپ‌های رگ‌تک در تلاشند تا کسب‌وکارها را با آسان‌ترین و سریع‌ترین روش ممکن با قوانین مالی انطباق دهند.
با توجه به این که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مخالفان اجباری شدن ای نماد، بوروکراسی و مدت زمان دو هفته‌ای برای دریافت اینماد است، می‌توان به کمک رگ‌تک‌ها این مسئله را حل کرد و در مدت زمان کوتاه‌تری نماد اعتبار تجارت الکترونیک را کسب نمود.
یوآیدی و کمک به تسریع انطباق‌پذیری با قانون الزامی شدن ای نماد
یوآیدی یکی از رگ‌تک‌های ایرانی است که با توجه به تجربیات خود در حوزه‌های مختلف، دریافت اینماد برای کسب‌وکارها را در کمترین زمان ممکن و با انطباق بر قوانین وضع شده انجام می‌دهد. یوآیدی با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه خود، فرآیند کسب ای نماد را تسهیل می‌کند و به این ترتیب باعث کاهش هزینه‌های انطباق کسب‌وکارها با این طرح می‌شود.
متخصصان فعال در شرکت رگ‌تک یوآیدی با ارائه راهکارهای حرفه‌ای، هویت کاربران حقوقی و حقیقی را برای صدور اینماد احراز می‌کنند. یوآیدی با بررسی فوری مشخصات هویتی کاربر، آدرس محل سکونت، احراز هویت با استفاده از هوش مصنوعی و ویدیوی سلفی چند ثانیه‌ای برای تشخیص چهره، در کوتاهترین زمان ممکن احراز هویت را انجام می‌دهد و به این ترتیب صدور اینماد را برای افراد حقیقی و حقوقی در مدتی کمتر از ۲ هفته امکان‌پذیر می‌کند.
رگ‌تک یوآیدی فرایند احراز هویت سجام، احراز هویت ثنا و احراز هویت صرافی‌های ارز دیجیتال را نیز به کمک هوش مصنوعی در کوتاهترین زمان و با حداقل نرخ خطا انجام می‌دهد.
و در پایان باید گفت که قانون اجباری شدن اینماد به خودی خود قانون مناسبی محسوب می‌شود که هم به سود کاربران اینترنتی و هم مدیران کسب‌وکارهای آنلاین است و از بروز مشکلاتی مانند فیشینگ، پولشویی، حساب‌های اجاره‌ای و به دام افتادن کاربران در سایت‌های شرط‌بندی جلوگیری می‌کند. از طرفی دغدغه‌های صاحبان کسب‌وکار نسبت به نحوه اجرایی شدن این طرح نیز غیرقابل انکار است. یوآیدی با در نظر داشتن تمامی شرایط، می‌تواند پلی ایمن میان دغدغه قانونگذازی و نظارت و دغدغه سهولت کسب‌وکار اینترنتی ایجاد کند و به کمک راهکارهای نوین رگ‌تک در کوتاهترین زمان ممکن مسئله دریافت اینماد را حل کند.
