نکات کاربردی بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه

با توجه به توضیحات ذکر شده، سازمان تامین اجتماعی بنیانگذاری شد. این سازمان به مرور زمان فعالیت خود را به عنوان یک سازمان عمومی غیر دولتی آغاز کرد. به این ترتیب نیز فعالیت این سازمان به صورت نسبتا مستقل از دولت و با اختیارات و وظایف گسترده ادامه پیدا کرد.

مسئله قابل تاملی که در این زمینه وجود دارد این است که در ایران دولتی نگه داشتن اقتصاد برای باز نگه داشتن دست دولت برای دخالت در حقوق و اختیارات اشخاص خصوصی و غیردولتی همواره وجود داشته است. سازمان تامین اجتماعی نیز به شکل‌های مختلف در معرض دخالت‌های دولت و مقامات دولتی قرار گرفته است که در برخی از موارد کاملا مخرب بوده‌اند. بنابراین در برخی از موارد ممکن است اموال و ساختار آن نیز دچار آسیب‌های سنگین شود.

در خصوص بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه‌ها نیز بباید بدانید که بر اساس قانونگذاری‌های انجام شده، سازمان تامین اجتماعی برای اجرای مقررات و الزامات مربوطه و داشتن عملکرد درست، اختیار و امکان نظارت و بازرسی از کارگاه‌ها و واحد‌های تولیدی و خدماتی را دارد.

بنابراین می‌توان چنین استنباط کرد که سازمان تامین اجتماعی، در حالت کلی اختیار بازرسی و نظارت بر کارگاه و واحد‌های صنفی جهت اطمینان از اجرای مقررات تامین اجتماعی و رعایت حقوق نیروی کار در این زمینه را دارد. از این رو بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه‌ها و واحدهای صنفی دارای یک چهارچوب و محدوده قانونی است و نکات و الزاماتی در مورد آن وجود دارد که رعایت آن الزامی است.

پنج نکته کاربردی مهم در خصوص بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه

آگاهی از برخی از نکات در مورد بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه برای در طولانی مدت خالی از لطف نخواهد بود. لذا در ادامه پنج مورد از نکات کاربردی را با شما به اشتراک می‌گذاریم:

۱) ارائه کارت شناسایی توسط ماموران بازرسی تامین اجتماعی

لازم است که ماموران بازرسی سازمان تامین اجتماعی، هنگام مراجعه جهت بازرسی از کارگاه باید کارت شناسایی خود را که صادره از سازمان تامین اجتماعی است را بههمراه داشته باشند. همچنین به همراه داشتن و ارائه حکم ماموریت بازرسی از کارگاه ضروری است. 

لازم به توضیح است که ماموران سازمان تامین اجتماعی، پس از ارائه کارت شناسایی سازمانی و حکم ماموریت لازم است که علت و موضوع ماموریت خود را نیز برای کارفرما یا نماینده کارفرما به گونه محترمانه و با آرامش و خوشرویی تشریح کنند. سپس در ادامه برای پیگیری روند کار لازم است که از کارفرما درخواست کنند که با آن‌ها برای تنظیم گزارش بازرسی از کارگاه همکاری کنند.

صاحبان کسب و کار و کارفرمایان نیز بر اساس قانون باید با ماموران بازرسی تامین اجتماعی که به شکل قانونی و بر اساس اسلوب تعیین شده به کارگاه مراجعه می‌کنند، در محدوده وظایف قانونی خود همکاری لازم را داشته باشند.

در صورتی که کارفرما همکاری قانونی لازم با ماموران بازرسی تامین اجتماعی را نداشته باشد، امکان ثبت عدم همکاری کارفرما در گزارش سازمان تامین اجتماعی وجود خواهد داشت. 

۲) سوالات و درخواست‌های مطابق با قانون و وظایف تامین اجتماعی

نکته حائز اهمیت دیگری که همواره باید به آن توجه شود این است که تحت هر شرایطی سوالات و درخواست ماموران سازمان تامین اجتماعی از کارفرما یا نماینده کارفرما تنها باید در ارتباط با مقررات و وظایف سازمان تامین اجتماعی باشد.

از این رو مأموران سازمان تامین اجتماعی اجازه دخالت در سایر مسائل کارگاه و کارفرما یا طرح سوال و درخواست در غیر از مسائل تامین اجتماعی را ندارند. البته ناگفته نماند که ماموران سازمان تامین اجتماعی در هنگام بازرسی از کارگاه می‌توانند از کارفرما بخواهند تا مدارک و مستندات مربوط به اشتغال و بیمه تک‌تک کارکنان را ارائه کند. از سوی دیگر نیز امکان صورت برداری و گفت‌وگو با تک تک افراد حاضر در کارگاه در خصوص شرایط کار و بیمه نیز وجود دارد. 

۳) امکان اعتراض به گزارش بازرسی سازمان تامین اجتماعی از کارگاه

امکان اعتراض به گزارش بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه، هم از سوی کارفرما و هم از سوی کارگران و کارمندان وجود دارد. از این رو کارفرما یا کارکنانی که به نحوه تنظیم گزارش یا اضافه و نادرست بودن مشخصات افراد اعتراض دارند، باید مدارک و مستنداتی را که نشان از وجود اشتباه در گزارش سازمان تامین اجتماعی است، جهت بررسی و رسیدگی مجدد به سازمان تامین اجتماعی ارائه کنند.

ناگفته نماند که هر یک از گزارش‌های بازرسی تا زمانی که  بازرسی مجدد انجام نشود یا نادرستی آن به اثبات نرسد، معتبر شناخته شده و قابل استناد هستند. اما نکته اینجاست که اگر در گزارش‌های بازرسی بعدی، موردی از گزارش‌های قبلی رد شد گزارش جدید ملاک عمل خواهد بود.

۴) اقدام به اخذ کد بیمه برای کارگاه

بر اساس قوانین سازمان تامین اجتماعی همه کارفرمایان مشمول قانون کار باید در جهت استفاده از خدمات و پوشش بیمه، استفاده از خدمات درمانی، بازنشستگی و مستمری تامین اجتماعی نسبت به اخذ کد بیمه واحد کسبی یا کارگاه اقدام نمایند. مورد دریافت کد بیمه تامین اجتماعی برای کارگاه و بیمه شدن افراد شاغل در کارگاه، یک الزام قانونی است و تخلف از آن به هیچ شکلی قابل چشم پوشی نیست.

از این رو حتی اگر کارمند، کارگر و یا کارفرما هم در این خصوص توافق کرده باشد که برای او بیمه رد نشود، این توافق از دید قانون کار و تامین اجتماعی فاقد ارزش است. اما گاهی کارفرمایان با نگرفتن کد بیمه یا از انجام نشدن بازرسی توسط سازمان تامین اجتماعی از قوانین سوء استفاده می‌کنند.

البته در صورتی که یک کارگاه یا واحد صنفی، اقدام به اخذ کد بیمه تامین اجتماعی نکرده باشد یا مورد بازرسی ناگهانی یا دوره‌ای سازمان تامین اجتماعی قرار نگرفته باشد، کارکنان می‌توانند از نزدیکترین شعبه تامین اجتماعی به آن کارگاه، از طریق سامانه‌های پیامکی یا سامانه‌های اینترنتی ، درخواست انجام بازرسی از کارگاه را اعلام کنند.

۵) اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی

بازرسی سازمان تامین اجتماعی معمولا برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی و ملزم بودن کارفرما به پرداخت حق بیمه انجام می‌شود. زیرا گزارش ثبت شده در این بازرسی منجر به ایجاد تکلیف برای سازمان تامین اجتماعی شده و برای برقراری الزامات بیمه تامین اجتماعی اعم از صدور دفترچه بیمه برای کارمندان شاغل در آن کارگاه، سند اثبات محسوب می‌شود. از این رو طبیعی است که تکلیف قانونی نیز در این زمینه ایجاد کند. 

از این رو توجه داشته باشید که اگر در گزارش سازمان تامین اجتماعی از کارگاه یا واحد صنفی، نام فردی به عنوان شاغل در کارگاه ذکر شود، هم کارفرما مکلف به پرداخت حق بیمه آن فرد خواهد بود و هم سازمان تامین اجتماعی مکلف است فرد را تحت خدمات سازمان تامین اجتماعی قرار دهد.