پولشویی چیست
پولشویی یک فعالیت غیرقانونی است که باعث میشود پول حاصل از فعالیتهای مجرمانه، مانند قاچاق مواد مخدر یا تأمین مالی تروریسم، به شکلی به نظر برسد که انگار از یک منبع مشروع به دست آمده است.
پول حاصل از فعالیت مجرمانه “پول کثیف” در نظر گرفته شده و فرآیندی که باعث میشود تا این پول، قانونی و اصطلاحا تمیز به نظر برسد، “شست و شو” نامیده میشود. پولشویی از جرائم مالی جدی محسوب میشود و مؤسسات مالی برای شناسایی و جلوگیری از این فعالیت، از سیاستهای مبارزه با پولشویی (AML) استفاده میکنند.
پولشویی، منابع داراییهای مالی که غیرقانونی به دست آمده را پنهان میکند. در دنیای اقتصاد کنونی، بانکداری آنلاین و ارزهای دیجیتال انتقال و برداشت پول را برای مجرمان بدون شناسایی منبع آن، آسانتر کرده است.
از این رو پیشگیری از پولشویی به یک تلاش بینالمللی تبدیل شده است که شامل تأمین مالی تروریسم نیز خواهد بود. صنعت مالی همچنین مجموعهای از اقدامات سختگیرانه مبارزه با پولشویی (AML) را در نظر گرفته است که تمام موسسات مالی دنیا موظفند آن را رعایت کنند.
انواع پولشویی
چنانچه گفتیم، پولشویی فرآیندی است که مجرمان از آن برای پنهان کردن منبع غیرقانونی پول خود و مشروع جلوه دادن آن استفاده میکنند. این پول میتواند از فعالیتهای مختلفی مانند قاچاق مواد مخدر، کلاهبرداری، رشوه و فرار مالیاتی به دست آمده باشد.
مقاله پیشنهادی: شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
پولشویی به روشهای مختلفی انجام میشود، اما برخی از رایجترین آنها عبارتند از:
۱. خرد کردن (Smurfing) یا ساختارمندسازی
در این روش، مبالغ کلان پول نقد حاصل از فعالیتهای غیرقانونی به بخشهای کوچکتری تقسیم شده و در حسابهای بانکی متعدد واریز میشود. هدف این کار، دور زدن قوانین گزارش تراکنشهای مشکوک است.
۲. قاچاق پول نقد (Smurf)
این روش شامل انتقال فیزیکی پول نقد به خارج از کشور از طریق افراد واسطه است. قاچاقچیان پول نقد را به حسابهای بانکی در کشورهای دیگر واریز میکنند تا ردپای آن گم شود.
۳. سرمایهگذاری در کالاهای مختلف
در این روش از خرید و فروش کالاهای با ارزش مانند طلا و جواهرات که به راحتی قابل حملونقل به کشورهای دیگر هستند، استفاده میکند. با فروش این کالاها در مقصد، پول “کثیف” به ظاهر از طریق تجارت قانونی به دست آمده است.
۴. خرید و فروش دارایی
در این روش، مجرمین از پول نقد برای خرید سریع داراییهایی مانند املاک، اتومبیل و قایق استفاده میکنند. سپس این داراییها را به سرعت به فروش میرسانند و پول حاصل از فروش را به عنوان درآمد مشروع جا میزنند.
۵. قمار
برخی از مجرمین سعی میکنند پول کثیف خود را از طریق کازینوها و سایتهای قمار آنلاین “تمیز” کنند. با برداشتن وجه برنده در این مکانها، به نظر میرسد پول از طریق قمار به دست آمده است.
۶. شرکتهای صوری
این روش شامل ایجاد شرکتهای کاغذی (غیرفعال) است که هیچ فعالیت تجاری واقعی ندارند. مجرمین میتوانند از این شرکتها برای صدور فاکتورهای جعلی و انتقال غیرقانونی وجوه استفاده کنند. این شرکتها به پولشویی، ظاهری مشروع میدهند.
مراحل پولشویی
پولشویی برای سازمانهای مجرمانهای که پولهای غیرقانونی کسب و از آن استفاده میکنند، ضروری است. مجرمان برای اینکه نشان دهند پولشان از راه مشروع به دست آمده، آن را در مؤسسات مالی قانونی سپردهگذاری میکنند.
پولشویی معمولاً شامل سه مرحله است، اگرچه ممکن است برخی از مراحل با هم ترکیب یا تکرار شوند.
- قرار دادن (Placement) یا تزریق “پول کثیف” به سیستم مالی قانونی
در این مرحله، مجرمین پول نقد حاصل از فعالیتهای غیرقانونی را مستقیماً به بانکها، صرافیها یا سایر مؤسسات مالی واریز میکنند.
- لایه بندی (Layering) یا پنهان کردن منبع پول از طریق یک سری تراکنشها و ترفندهای حسابداری
مجرمین از طریق این مرحله سعی میکنند ردپای پول کثیف را گم کنند. این کار میتواند شامل انتقال پول به حسابهای مختلف در کشورها و ارزهای مختلف، خرید و فروش اوراق بهادار یا سرمایهگذاری در کسبوکارهای مشروع باشد.
- ادغام (Integration)
پول شسته شده در گردش مالی قرار میگیرد و به نظر میرسد از یک منبع مشروع به دست آمده است. در این مرحله، مجرمین پول “تمیز” شده را از حسابهای بانکی خود خارج و از آن برای خرید دارایی، سرمایهگذاری یا تأمین مالی فعالیتهای مجرمانه دیگر استفاده میکنند.
قانون رازداری بانکداری (BSA) در ایالات متحده، مؤسسات مالی را ملزم میکند تا سوابق خریدهای نقدی با اوراق بهادار قابل معامله را نگهداری کنند، گزارش تراکنشهای نقدی بیش از ۱۰۰۰۰ دلار را ثبت و فعالیتهای مشکوکی را که ممکن است نشانه پولشویی باشد، گزارش دهند. این قوانین به مقامات دولتی کمک میکند تا فعالیتهای پولشویی را شناسایی و با آنها مقابله کنند.
فراتر از روشهای ساده پولشویی، تکنیکهای پیچیدهتری نیز وجود دارد که مجرمین از آنها استفاده میکنند. با این حال، رایجترین روش پولشویی، پردازش پول کثیف از طریق یک کسبوکار دیگر مبتنی بر پول نقد است.
سایر تکنیکهای مورد استفاده در پولشویی عبارتند از:
- صرافیها: در این روش، پول کثیف توسط یک صرافی ارز خارجی (اغلب بدون اطلاع) مبادله میشود.
- پولشویی با استفاده از ارزهای مجازی: ارزهای دیجیتال یکی از راحتترین روشها برای پولشویی هستند، زیرا به هویت فرد مرتبط نیستند.
این در حالی است که احراز هویت آنلاین، به دلیل رونق گرفتن شبکههای آنلاین بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. در این میان نیز یوآیدی از پیشرفتهترین زیرشاخهها و فناوریهای هوش مصنوعی نظیر یادگیری ماشین و تشخیص چهره استفاده میکند. و به لطف استفاده از این فناوریها، قادر است بدون نیاز به پسوردهای پیچیده و فراموش شدنی که اغلب کاربران را به دردسر میاندازند، تنها با تشخیص آنلاین و در لحظه چهره کاربران، فرایند احراز هویت آنها را تکمیل کند.
پول کثیف چیست؟
درآمد حاصل از فعالیت های مجرمانه اغلب به عنوان “پول کثیف” شناخته میشود. این پول به دلیل ارتباط مستقیم با جرم قابل ردیابی است. به همین دلیل، مجرمین نیاز دارند تا پول را “تمیز” کنند تا قانونی به نظر برسد و برای سرمایه گذاری قابل استفاده باشد.
این فعالیتها میتواند شامل موارد زیر باشد:
- قاچاق مواد مخدر: فروش، توزیع یا تولید مواد مخدر غیرقانونی
- فعالیتهای تروریستی: تأمین مالی یا حمایت از گروههای تروریستی
- کلاهبرداری: فریب مردم برای به دست آوردن پول یا دارایی آنها
- فساد: رشوه دادن یا دریافت رشوه برای اعمال نفوذ غیرقانونی
- فرار مالیاتی: عدم پرداخت مالیاتهای قانونی
پول کثیف یک مشکل جدی برای اقتصاد و جامعه است. این پول میتواند برای تأمین مالی فعالیتهای مجرمانه دیگر، تضعیف سیستمهای مالی و از بین بردن اعتماد به نهادهای دولتی استفاده شود.
روش تشخیص پولشویی
در شناسایی پولشویی، هوشیاری کلیدیترین موردی که است که باید داشته باشید. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گسترده شدن سیستم مالی و بانکی جهانی، تشخیص پولشویی کمی سخت شده و باید به برخی نشانههای کوچک که شاید در ظاهر خیلی بیاهمیت هستند، بسیار توجه داشته باشید. مخصوصا اگر یک موسسه مالی خصوصی دارید و یا کسبوکاری هستید که قصد جذب سرمایهگذار دارد.
برخی از نشانههایی که در تشخیص پولشویی بسیار حائز اهمیت هستند، عبارتند از:
- فعالیت مالی غیرمعمول یا فعالیتهایی که با الگوهای تراکنش معمول مشتری همخوانی ندارند.
- واریز نقدی کلان بدون توجیه برای منبع وجوه.
- پنهانکاری یا حالت تدافعی هنگام پرسیدن جزئیات.
- تناقض در اطلاعات ارائهشده توسط مشتری.
- سرمایهگذاری مبالغ هنگفت توسط اشخاص ثالث، بدون توضیحی برای تامین مالی خصوصی.
- پیچیدهتر شدن فزاینده تراکنشهای مالی مشتری.
مصادیق پولشویی چیست؟
قانون مبارزه با پولشویی در ایران، مصادیق پولشویی را به شرح زیر تعریف میکند:
۱. تبدیل: هرگونه اقدام به تبدیل، انتقال یا مبادله وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم به منظور پنهان کردن منشأ غیرقانونی آنها.
مصادیق تبدیل:
- واریز وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم به حسابهای بانکی یا مؤسسات اعتباری
- خرید اوراق بهادار، فلزات گرانبها، املاک و مستغلات یا سایر داراییها با وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم
- تبدیل وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم به ارزهای خارجی
- استفاده از وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم در قمار یا سایر فعالیتهای غیرقانونی
۲. پنهانکاری: هرگونه اقدام به پنهان کردن یا کتمان منشأ غیرقانونی وجوه یا اوراق بهادار، مالکیت یا حقوق واقعی آنها.
مصادیق پنهانکاری:
- ثبت یا نگهداری اسناد یا مدارک نادرست یا گمراه کننده در مورد منشأ وجوه یا اوراق بهادار
- استفاده از واسطهها یا شرکتهای صوری برای پنهان کردن منشأ وجوه یا اوراق بهادار
- انتقال وجوه یا اوراق بهادار به حسابهای بانکی یا مؤسسات اعتباری در کشورهای دیگر
۳. ادغام: هرگونه اقدام به استفاده از وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم در فعالیتهای اقتصادی قانونی به نحوی که منشأ غیرقانونی آنها پنهان شود.
مصادیق ادغام:
- سرمایهگذاری وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم در یک کسبوکار قانونی
- اختلاط وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم با وجوه یا اوراق بهادار حاصل از فعالیتهای قانونی
- استفاده از وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم برای خرید کالاها یا خدمات
علاوه بر موارد فوق، قانون مبارزه با پولشویی مصادیق دیگری را نیز برای پولشویی در نظر گرفته است، از جمله:
- تسهیل پولشویی: هرگونه اقدام به کمک به دیگران در ارتکاب پولشویی
- خودداری از گزارش: خودداری از گزارش تراکنشهای مشکوک به پولشویی به مراجع ذیصلاح
قانون مبارزه با پولشویی (AML) چیست؟
مبارزه با پولشویی (AML) به فعالیتهایی گفته میشود که مؤسسات مالی برای اطمینان از رعایت الزامات قانونی انجام میدهند. این فعالیتها شامل نظارت بر تراکنشها و گزارش فعالیتهای مشکوک به مقامات ذیصلاح است.
در سال ۱۹۸۹، گروه ویژه اقدام مالی (FATF) برای مبارزه با پولشویی تاسیس شد. در حال حاضر، این سازمان بیندولتی چارچوبی برای سیاستهای مبارزه با پولشویی (AML) تعیین میکند و بر کشورها نظارت میکند تا از انطباق آنها با این سیاستها اطمینان حاصل کند. کشورهای مختلف نیز برنامههای نظارتی خود را برای نظارت بر مؤسسات داخلی دارند.
قوانین مبارزه با پولشویی، «نهادهای اجباری» را از هشدارهایی که باید به آنها توجه کنند، آگاه میسازند. همچنین اطمینان حاصل میکنند که این مشاغل بهطور پیشگیرانه فعالیتهای مشتریان خود را رصد نمایند. نهادهای اجباری شامل بانکها، پردازشگرهای پرداخت، کسبوکارهای بازی و قمار هستند.
مبارزه با پولشویی از اهمیت فوق العادهای برخوردار است؛ زیرا برآورد میشود که میزان پولشویی سالانه در جهان بین ۲ تا ۵۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی، معادل ۸۰۰ میلیارد تا ۲ تریلیون دلار آمریکا باشد.
علاوه بر حجم بالای پولشویی، ماهیت این جرم نیز اهمیت مبارزه با آن را دوچندان میکند. به یاد داشته باشید که پولشویی با فعالیتهایی مانند قاچاق، فروش غیرقانونی سلاح، اختلاس، معاملات داخلی غیرقانونی، رشوهخواری و کلاهبرداری رایانهای نیز مرتبط است.
اگر به دنبال یک پلتفرم حرفهای برای جلوگیری از انواع کلاهبرداریهای اینترنتی هستید، سامانه احراز هویت یوآیدی آماده ارائه خدمات به شما و کسبوکارتان است.
سوالات متداول
به فرآیند غیر قانونی به ظاهر قانونی ساختن حجم زیادی پول به دست آمده از فعالیتهای مجرمانه از قبیل قاچاق مواد مخدر پولشویی میگویند.
طبق قانون مبارزه با پولشویی جمهوری اسلامی ایران، مجازات پولشویی به نوع جرم ارتکابی و میزان اموال حاصل از آن بستگی دارد. به طور کلی، مجازاتهای پولشویی شامل موارد زیر است:
- حبس از دو تا پانزده سال
- جزای نقدی معادل دو تا پانزده برابر وجوه یا اوراق بهادار حاصل از جرم
- ضبط اموال حاصل از جرم در تمام جرایم پولشویی
- ضبط سایر اموالی که برای ارتکاب پولشویی استفاده شده
- محرومیت از حقوق اجتماعی
دادگاه میتواند با توجه به شرایط خاص هر پرونده، مجازاتهای دیگری را نیز برای مرتکبان پولشویی در نظر بگیرد.
برآورد شده که سالانه حدود ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار پول در ایران پولشویی میشود. این پول عمدتاً از طریق فعالیتهای غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر، فساد اداری و فرار مالیاتی به دست میآید. پولشویی پیامدهای منفی زیادی برای اقتصاد ایران دارد، از جمله افزایش تورم، بیثباتی اقتصادی و تضعیف حاکمیت قانون.
این پول میتواند برای تأمین مالی فعالیتهای مجرمانه دیگر، تضعیف سیستمهای مالی و از بین بردن اعتماد به نهادهای دولتی استفاده شود.