کارگر و کارفرما دو بخش مهم از هر رابطه کاری هستند و قواعد مربوط به روابط آن‌ها اهمیت زیادی دارد. بنابراین تعریف نماینده کارگر و کارفرما در قانون نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در این نوشته از یوآیدی به بررسی نماینده کارگر و کارفرما می‌پردازیم و مهمترین نکات مربوط به رابطه کاری میان آن‌ها را بیان می‌کنیم.
مطالعه این مقاله می تواند برای اشخاصی که تمایل دارند در جایگاه کارپذیر انجام اموری را به عهده بگیرند یا در جایگاه کارفرما، نیروی کار انسانی را استخدام کنند، بسیار کاربردی و مفید خواهد بود. همچنین توجه داشته باشید که تمام اطلاعاتی که در این مقاله ارائه می‌شوند، کاملا مطابق با قوانین مربوط به روابط کارگری و کارفرمایی (قانون کار) هستند.
همانگونه که می‌دانید تبعیت از این قانون، به عنوان یک قانون آمره اهمیت زیادی دارد. از این رو ما نیز در تعریف کارگر و کارفرما به این مساله توجه ویژه‌ای داشته‌‌ایم. از این رو با مطالعه این مقاله از تعریف دقیق کارگر و کارفرما، تعهدات این اشخاص نسبت به یکدیگر، سن کار در ایران و موارد مهم مرتبط با این شیوه همکاری آشنا خواهید شد.
تعریف نماینده کارگر و کارفرما
قبل از شروع بحث باید تعریف روشن و مشخصی از کارگر و کارفرما ارائه شود. سپس ابعاد حقوقی رابطه آن‌ها را بر اساس سامانه روابط کار بررسی کنیم. از این رو قبل از هر چیز به بررسی نکاتی در این خصوص می‌پردازیم.
تعریف کارگر
کارگر فردی است که به هر دلیل به درخواست کارفرما کار می‌کند و در مقابل کاری که انجام می‌دهد مزد وحقوق دریافت می‌کند. این تعریف در ماده ۲ قانون کار بیان شده است.
مطابق با این ماده، کارگر از حقوقی مانند حق دریافت مزد و مزایا برخوردار است. میزان دستمزد سالانه کارگر و مزایایی که به او تعلق می‌گیرد، هر ساله توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود. از این رو هر انسانی با هر سطح از تحصیلات و با هر عنوان شغلی، اگر با دستور کارفرما، کار انجام دهد و در مقابل آن، مزد یا حقوق دریافت کند، کارگر است و مشمول قانون کار میباشد و باید حقوق خود را طبق قانون کار دریافت کند.
در قانون کار فرقی بین کار یدی و کار فکری نیست و هر دو نوع کار مورد حمایت قانون کار قرار گرفته‌اند. کسب اطلاعات د مورد قانون کار الزامی است. زیرا این اطلاعات به شما کمک می‌کند که با آگاهی و آشنایی بیشتری قرارداد کار را امضا کنید و از حقوقی که از آن برخوردار هستید، مطلع باشید.
تعریف کارفرما
کارفرما شخصی حقیقی (انسان) یا حقوقی (شرکت) است که کارگر به درخواست او و در مقابل دریافت حق‌الزحمه برای او کار می‌کند.
تعریف نماینده کارفرما
کارگر باید علاوه بر کارفرما از دستورات نماینده کارفرما (شخصی که از طرف کارفرما مدیریت کارگاه را به‌عهده دارد مانند سرکارگر) تبعیت کند.
نماینده کارفرما تمام تعهدات شخص کارفرما را در مقابل کارگران به عهده دارد. مگر آن که نمایندگان تعهداتی خارج از اختیارات خود انجام دهند و کارفرما هم آن تعهدات را قبول نداشته باشد و نپذیرد، در این صورت، نماینده کارفرما در مقابل کارفرما و کارگر مسئول است.
قرارداد کار و تعهد کارگر به کارفرما
رابطۀ کارگری بر اساس قرارداد کار تعیین می‌شود.
قرارداد کار باید شامل مشخصات دقیق طرفین و موارد زیر باشد:
- نوع کار
- حقوق یا مزد و جزئیات کامل مزایا از قبیل حق مسکن، حق عائله‌مندی، حق فرزندان، حق خواروبار و …
- ساعت‌های کار، تعطیلات و مرخصی‌ها
- محل انجام کار
- تاریخ امضای قرارداد و مدت آن
- شرایط و نحوه فسخ قرارداد و سایر مسائلی که عرف و عادت شغل یا محل ایجاب می‌کند.
سن کار در ایران
سن کار در ایران قواعد خاصی دارد. اما استخدام افراد کمتر از پانزده سال تمام ممنوع است. طبق قانون نیز کارگری که بین پانزده تا هجده سال سن دارد کارگر نوجوان نامیده می‌شود. این فرد باید برای استخدام توسط سازمان تأمین اجتماعی باید آزمایش پزشکی انجام دهد.
دوره زمانی کار
طرفین می توانند با توافق یکدیگر، مدتی را به عنوان دوره آزمایشی تعیین کنند. اگر طرفین قرارداد اختصاصی تنظیم کنند به این قرارداد، قرارداد کار آزمایشی گفته می‌شود. حداکثر این مدت برای کارگر ساده ۱ ماه و کارگر ماهر و دارای تخصص ۳ ماه میباشد.
در میان این دوره، هریک از طرفین می‌توانند بدون الزام به پرداخت خسارت، رابطه کاری خود را قطع کنند با این تفاوت که اگر رابطه کاری از سوی کارفرما قطع شود، کارفرما ملزم به پرداخت تمام حقوق دوره آزمایشی است. اما اگر رابطه کاری از طرف کارگر قطع شود، کارگر فقط مستحق دریافت حقوق مدتی که کار کرده است خواهد بود.
لازم به ذکر است که اگر قرارداد کار برای مدت موقت یا برای انجام کار معین (نه آزمایشی) امضا شود هیچ کدام از طرفین حق ندارند به تنهایی آن را فسخ کنند.
پایان کار کارگر و کارفرما
هرگاه کارگر در انجام وظایف خود کوتاهی کند، کارفرما می‌تواند جبران خسارت را از طریق شورای کارگاه و هیأت حل اختلاف درخواست کند. ضمن آن که کوتاهی کارگر می‌تواند منجر به اخراج شدن او شود و کارفرما می‌تواند از مراجع حل اختلاف حق اخراج کارگر را بگیرید.
کارفرما موظف است پس از پایان قرارداد کار و پس از درخواست کارگر، گواهی انجام کار با قید مدت، زمان شروع و پایان و نوع کار انجام شده را به ایشان تسلیم کنند. در صورت فوت کارگر تا زمان مشخص شدن وراث و انجام مراحل اداری و برقراری مستمری توسط تأمین اجتماعی، این سازمان موظف به پرداخت علی‌الحساب سه ماه از آخرین حقوق متوفی به عائله تحت تکفل ایشان میباشد.
تعریف قصور
هرنوع کوتاهی در انجام وظایف محوله یا هرگونه فعل یا ترک فعل که موجب نقض آئین‌نامه های انضباطی کارگاه، بروزاختلال و بی‌‌نظمی در روند طبیعی کار، کاهش کمی و کیفی تولید و خدمات، افزایش ضایعات، ضرر و زیان و غیره شود قصور نام دارد.
به عبارت دیگر قصور به این معنا است که کارگر از روی بی‌احتیاطی و سهل انگاری، خطایی کند و باعث ایجاد ضرر برای کارفرما شود. این خطا می‌تواند انجام ندادن وظیفه یا انجام دادن کاری باشد که در حوزه وظایف کارگر نیست.
سرکارگر و نماینده کارفرما کیست؟
در برخی از کارگاه‌ها، کارگران با نظارت سرکارگر یا نماینده کارفرما مشغول به کار می‌شوند و گزارش کارهای خود را به سرکارگر یا نماینده می‌دهند.
سرکارگر یا نماینده واسطه میان سایر کارگران و کارفرما می‌باشند و وظیفه نظارت بر کارگران و ارائه آموزش‌های لازم را به عهده دارند و کارگر ساده را تحت نظر می‌گیرند. در مورد حقوق و مزایای سرکارگر نیز مانند سایر کارگران اقدام می‌شود. ولی کارفرما و سرکارگر می‌توانند در مورد حقوق و مزایای بیشتر از حقوق و مزایای قانون کار نیز به توافق برسند.
ویزیتورها (کار با دریافت پورسانت)، منشی‌ها و همچنین اشخاصی که با خودروی متعلق به آژانس مشغول به کار هستند، مشمول قانون کار می‌باشند و کارفرما ملزم به بیمه کارگر است.
