سال‌ها است که زنان برای ارتقای فردی و اجتماعی خود، پابه‌پای مردان در جامعه کار می‌کنند و فعالیت دارند. بسیاری از زنان هم مسئولیت زندگی و هم مسئول شغل خود را برعهده دارند و تلاش می‌کنند که هر دو وظیفه را به نحو احسن انجام دهد. قانون کار هم در سطح بین‌المللی و هم در ایران قوانین و موازینی را برای حمایت از زنان شاغل و زنان کارگر در نظر گرفته است. مبحث چهارم از فصل سوم قانون کار جمهوری اسلامی ایران، در ماده‌هایی ۷۵ تا ۷۸، که به عنوان “شرایط کار زنان” در نظر گرفته است، حمایت‌ها و پشتیبانی‌هایی را برای زنان شاغل و کارگران زن پیش‌بینی کرده است. شرایطی مانند بارداری، زایمان و شیردهی مواردی هستند که قانون کار ایران آنها را پیش‌بینی کرده و حمایت ویژه‌ای از آنها داشته است. ممکن است بسیاری از زنان کارگر از حقوق قانونی خود اطلاع کافی نداشته باشند و در برابر دلایل غیرمنطقی کارفرما تسلیم شوند. جالب است بدانید که در قوانین ایران تبعیض جنسیتی در کار مساوی برای زنان و مردان ممنوع است و زنان کارگر حقوقی برابر با مردان دارند. در این مطلب قصد داریم تا با شرایط کار برای بانوان در قانون کار ایران بیشتر آشنا شویم. با ما همراه باشید.
قانون کار و شرایط در نظر گرفته شده برای زنان کارگر
یکی از مهم‌ترین پرسش‌های که برای زنان شاغل به وجود می‌آید این است که قانون کار ایران درباره بانوان کارگر چه مواردی را در نظر گرفته و چه قوانین حمایتی را پیش‌بینی کرده است. قوانین کاری مختص زنان عبارتند از:
ممنوعیت انجام کارهای سخت و زیان‌آور توسط بانوان
یکی از مهم‌ترین شرایط کار برای بانوان در قانون کار این است که انجام کارهای سخت، سنگین و زیان‌آور، که به سلامت جسمی و روحی زنان آسیب می‌رساند، ممنوع است. طبق ماده ۷۵ قانون کار،
«انجام کارهای خطرناک، سخت و زیان‌آور و همچنین حمل بار بیش از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگران زن ممنوع است. دستورالعمل و تعیین نوع و میزان این قبیل موارد با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسید.»
ممنوعیت انجام کارهای سخت، خطرناک و زیان‌آور علاوه بر زنان، شامل نوجوانان نیز هست.
لازم به ذکر است که طبق ماده ۷۵ قانون کار، حداکثر میزان حمل بار برای زنان ۲۰ کیلوگرم است و بانوان در طول بارداری و تا ۱۰ هفته پس از زایمان نباید هیچ‌گونه حمل و جابجایی انجام دهند.
ممنوعیت زنان از انجام کار در شب
کار در شب هم در قانون ایران و هم در قوانین بین‌المللی دارای محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
۱. ممنوعیت انجام کار در شب برای بانوان در قوانین بین‌الملل
با توجه به شرایط ویژه‌ی زنان از نظر اخلاقی، خانوادگی و اجتماعی، قوانین کار بین‌الملل ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی را برای کار زنان درشب در نظر گرفته است. برای مثال، بر اساس قوانین و مقررات بین‌المللی، کار کردن در کارگاه‌های صنعتی، خصوصی یا دولتی از ساعت ۱۰ شب تا ۵ صبح برای زنان ممنوع است. در کارهای خدماتی و بهداشتی هیچ ممنوعیتی برای کار در شب برای زنان وجود ندارد. این قوانین در کشورهای مختلف، متفاوت است.
۲. ممنوعیت انجام کار در شب برای بانوان در قوانین ایران
در قوانین قبلی کار به وضوح اعلام شده بود که کار در شب برای زنان ممنوع است اما در قانون جدید کار به ممنوعیت کار بانوان در شب اشاره نشده است. البته برخی بر این باورند که ذکر نشدن این موضوع در قوانین، همان ممنوعیت کار در شب برای زنان است زیرا قوانین بین‌المللی به این موضوع اشاره کرده است و باید برخی مشاغل مانند کارهای صنعتی، کار زنان در شب ممنوع باشد. اما در برخی کارها مانند کارهای خدماتی و بیمارستانی (از جمله پرستاری و بهداری) نیاز است که زنان در شب نیز در محل کار حضور داشته باشند. در صورتی که برای چنین مشاغلی موانع شخصی برای کار زن در شب وجود نداشته باشد، زن می‌تواند شب در محل کار حضور داشته باشد و از حقوق و مزایای آن بهره ببرد.
مرخصی به زنان در دوران بارداری و زایمان
در میان انواع مرخصی‌ها، مرخصی دوران بارداری و زایمان تعریف شده است. این مرخصی در قوانین بین‌المللی برای زنان شاغل ۹۰ روز است. در قوانین ایران، تا سال ۹۲، میزان مرخصی بارداری و زایمان ۶ ماه تعیین شده بود اما بعد از اصلاح و تصویب قانون تنظیم جمعیت خانواده در سال ۹۲، مدت زمان مرخصی زایمان به ۹ ماه افزایش یافته است.
زنان شاغل می‌توانند بعد از اتمام مرخصی زایمان، به کار سابق خود برگردند. مدت زمان مرخصی زایمان با تایید سازمن تامین اجتماعی جزو سابقه کار زن محسوب می‌شود و تمامی مزایا به آن تعلق می‌گیرد.
کارفرما حق اخراج زنان در دوران مرخصی زایمان را ندارد؛ علاوه بر این، طبق ماده ۷۷ قانون کار، در صورتی که پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی تشخیص دهد که کاری که زن کارگر انجام می‌دهد برای بارداری او سخت و خطرناک است، کارفرما موظف است که تا بعد از زایمان، بدون هیچ گونه کسر از حقوق، کار مناسب و سبک‌تری به زن بدهد.
حق شیر دادن به فرزند
قانون برای مادران شاغل شیرده در ماده ۷۸ قانون کار شرایطی را در نظر گرفته که امکان رسیدگی به فرزند و مراقبت از او را بیشتر می‌کند. بر اساس ماده ۷۸ قانون کار:
« در کارگاه‌هایی که دارای کارگر زن هستند، کارفرمامکلف است به مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک پس از هر سه ساعت، نیم ساعت فرصت شیر دادن بدهد. این فرصت جزو ساعات کار آنان محسوب می شود. همچنین کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و با در نظر گرفتن گروه سنی آنها مراکز مربوط به نگهداری کودکان ( از قبیل شیرخوارگاه ، مهد کودک و … ) را ایجاد نماید.»
در پایان، یادآور می‌شویم که فرایند احراز هویت سامانه روابط کار مدتی است که با همکاری وبسایت یوآیدی به صورت غیرحضوری انجام می شود. کاربران با انجام فرایند ثبت نام و احراز هویت سامانه روابط کار با یوآیدی و با استفاده از گوشی هوشمند، می توانند از خدمات حوزه روابط کار از جمله ثبت شکایت در سامانه روابط کار به صورت غیرحضوری و شبانه روزی استفاده نمایند. یوآیدی اولین سرویس احراز هویت دیجیتال در کشور است که فرایند احراز هویت کاربران را با الگوریتم های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نظیر تشخیص چهره و تشخیص زنده بودن چهره کاربر انجام می دهد. فرایند احراز هویت غیرحضوری با یوآیدی به صورت آنی و با دقت بالای ۹۸ درصد انجام می پذیرد. برای دریافت مشاوره رایگان جهت احراز هویت کاربران خود با کارشناسان ما تماس بگیرید.
