آشنایی با حق و حقوق کارگر اخراج شده یکی از مهم‌ترین نکاتی است که کارگران و کارفرمایان باید به آن توجه کنند. زیرا این مورد نیز مانند سایر موارد ذکر شده در قانون کار نیازمند کسب اطلاعات و آگاهی است. بنابراین کسب اطلاعات در این زمینه به هیچ وجه خالی از لطف نخواهد بود. اگر شما هم به عنوان کارگر یا کارفرما قصد کسب اطلاعاتی در مورد حقوق کارگر اخراج شده دارید، پیشنهاد می‌کنم که در این مطلب از یوآیدی همراه ما باشید.
منظور از حق و حقوق کارگر اخراج شده چیست؟
قانون کار پیش از این به گونه‌ای تنظیم شده بود که بر اساس آن این حق برای کارفرما در نظر گرفته میشد که هر زمان که بخواهد و تنها با یک اخطار کتبی که ۱۵ روز قبل به کارگر ابلاغ می‌شود، او را از کار اخراج کند. اما با گذشت زمان و اصلاحات انجام شده بر روی این قانون، اختیارات کارفرما را در خصوص اخراج کارگر با محدودیت‌های جدی مواجه کرده است.
بر اساس قانون جدید حق و حقوق کارگر اخراج شده برای وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی بسیار حائز اهمیت است. از این رو قانون کار نیز از هر کارگری که بدون دلیل موجه اخراج شده باشد، حمایت می‌کند. از این رو در صورتی که کارگر تمایل داشته باشد، اداره کار بر اساس قانون کار جدید او را به محل کار خودش باز می‌گرداند. به علاوه تمامی حق و حقوق کارگر اخراج شده و دستمزد او را نیز تا آخرین روز کاری از کارفرما مطالبه می‌کند. برای اشنایی با جزئیات این قانون تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
بر اساس قانون کار، در صورتی که مرکز حل اختلاف، اخراج کارگر توسط کارفرما را موجه و قابل قبول تشخیص ندهد، حکم بازگشت کارگر اخراج شده را صادر می‌کند. در چنین شرایطی پرداخت حق‌السعی کارگر از تاریخ اخراج وی تا زمان بازگشت او به کار نیز الزامی است. اما در صورت موجه بودن اخراج کارفرما، حقوق کارگر اخراج شده محدود و مشمول دریافت حق سنوات بر اساس قانون خواهد بود.
در صورتی که خود کارگر نیز علاقه‌ای به بازگشت به واحد مربوطه نداشته باشد، کارفرما مکلف است بر اساس سابقه کارگر و به ازای هر سال ۴۵ روز دستمزد به او پرداخت نماید.
اخراج کارگر در چه شرایطی موجه تلقی می‌شود؟
۱) قصور کارگر از انجام وظیفه محوله
بر اساس ماده ۲۷ قانون کار یکی از اصلی‌ترین دلایل اخراج کارگر که از نظر قانونی موجه و قابل قبول است، قصور کارگر از انجام وظایف محوله است. البته مسئله اینجاست که معمولا تفاسیر مختلفی از واژه قصور وجود دارد. اما بر اساس قانون کار، تنها قصوری می‌تواند موجه و قانونی تلقی شود که مطابق با آیین نامه باشد.
۲) اخراج کارگر به وسیله کمیته انضباطی محل کار
در صورت نقض آیین نامه انضباطی توسط کارگر و بی‌توجهی او نسبت به اخطار کتبی کارفرما، کمیته انضباطی می‌تواند تصمیم خود را مبنی بر اخراج کارگر اعلام نماید. در چنین شرایطی نیز معمولا اخراج کارگر موجه تلقی خواهد شد.
اخراج کارگر شامل چه تشریفاتی است؟
۱) اخذ نظر مثبت شورای اسلامی کار
بر اساس قانون کار، تصمیم به اخراج یک کارگر باید با تایید شورای اسلامی کار و انجمن‌های صنفی صورت گیرد. بنابراین حتی در صورت عدم تشکیل این نهادها هم باید حکم اخراج به تصویب هیئت تشخیص اداره کار برسد. در ادامه برای ملموس‌تر شدن موضوع ماده ۲۷ قانون کار را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
ماده ۲۷ قانون کار
در صورتی که کارگری از انجام کارهایی که به او محول شده است کوتاهی کند، یا آیین‌نامه انضباطی کارگاه را حتی پس از تذکر کتبی نقض کند، کارفرما با نظر مثبت شورای اسلامی کار می‌تواند با پرداخت مطالبات و حقوق معوقه، حق سنوات و … نیبت به فسخ قرارداد و اخراج کارگر اقدام کند. لازم به توضیح است که حق سنوات به نسبت هر سال سابقه کار و معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر به او پرداخت می‌شود.
در صورتی که شورای اسلامی کار در کارگاهی وجود نداشته باشد، تایید اخراج کارگر منوط به نظر مثبت انجمن صنفی است. هر چند در این مورد رسیدگی توسط هیئت حل اختلاف و اعمال نظر توسط آن‌ها نیز بر روی نتیجه و تصمیم نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
۲) پرداخت حق سنوات کارگر
بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما موظف است هنگام اخراج کارگر علاوه بر پرداخت حق و حقوق کارگر اخراج شده و حقوق معوقه باید نسبت به هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را که تحت عنوان حق سنوات شناخته می‌شود، به کارگر پرداخت کند. از این رو در صورتی که تشریفات ماده ۲۷ قانون کار رعایت نشود، اخراج کارگر غیرموجه طلقی می‌شود. از این رو شکایت کارگر در صورتی که به تایید هیئت تشخیص برسد، می‌تواند برای پرداخت دستمزد مورد تایید قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
با توجه به موارد ذکر شده تا به اینجای کار، در صورتی که حق و حقوق کارگر اخراج شده به طور کامل پرداخت شده باشد، همچنین اخراج کارگر موجه بوده و قضیه بازگشت به کار منتفی باشد، حق و حقوق زیر با تایید شورای عالی کار یا مدریت منابع انسانی مجموعه به کارگر تعلق خواهد گرفت:
- حق سنوات که به ازای هر سال کارکرد به اندازه میزان یک ماه آخرین پایه حقوق است.
- عیدی و پاداش سال‌های فعالیت که برای هر سال سه ماه آخرین حقوق پایه است.
- حق و حقوق مربوط به مرخصی‌های ذخیره شده که برای هر یک سال اشتغال ۹ روز مرخصی ذخیره و برای سوابق شغلی کمتر از یک سال به میزان مجموع مرخصی‌های استفاده نشده در طول دوره خواهد بود.
