در بسیاری از محیط‌های کاری اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی یکی از چالش‌های پیش روی افراد شاغل است. زیرا اثبات این رابطه به ارائه مدارکی همچون قرارداد کار، مدارک بیمه‌ای، فیش واریزی حقوق، گزارش بازرسان، برگ‌های تایید ورود و خروج و … نیاز است. از این رو هر کارگری در صورت نیاز به طرح دعوا علیه کارفرمای خود در مرحله نخست باید بتواند رابطه کاری و کارفرمایی را ثابت کند. برای آشنایی بیش‌تر شما عزیزان با نحوه اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در این مطلب از یوآیدی قصد داریم نکاتی را در این خصوص با شما خوبان به اشتراک بگذاریم.
کارگر و کارفرما چه کسانی هستند؟
براساس قوانین موجود در سامانه روابط کار، کارگر به شخصی اطلاق می‌شود که در ازای دریافت مبلغ مشخصی برای کارفرما کار می‌کند. بر همین اساس کارفرما نیز کسی خواهد بود که کار در نهایت برای او انجام می‌گیرد. لازم به توضیح است که کارفرما می‌تواند برای خود نماینده و مدیرانی نیز داشته باشد که به جای او به امور مربوطه رسیدگی کنند. اما در صورتی که کارگر بخواهد از حقوق خود در برابر کارفرما دفاع کند، باید به خود کارفرما دسترسی پیدا کند. زیرا شکایت از سرکارگر یا مدیران کارگاه و … بر اساس قوانین مربوط به روابط کار تحت شرایط دیگری انجام می‌گیرد.
اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی چه لزومی دارد؟
اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در شرایطی نیاز است که فرد پس از مدت مشخصی کار برای کارفرما با اون دچار مشکل می‌شود. به عنوان مثال ممکن است کارفرما حقوق او را به موقع نپردازد یا بیمه کارگر در زمان مقرر پرداخت نشود. در چنین شرایطی لازم است که کارگر برای شکایت از طریق سامانه جامع روابط کار اقدام کند. بنابراین در وهله اول از او خواسته می‌شود که رابطه کارگری و کارفرمایی را اثبات کند.
نکته قابل توجهی که در این زمینه وجود دارد این است که اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی همیشه آن‌قدرها هم که فکر می‌کنید، آسان نیست. چرا که در برخی از موارد کارفرماها به طرق مختلف سعی در کتمان این روابط دارند. بنابراین ممکن است برای اثبات روابط کارفرمایی و کارگری، کارگر مجبور شود از کانال‌های مختلفی وارد عمل شود.
چه مدارکی برای اثبات روابط کارگری و کارفرمایی مورد نیاز است؟
همانگونه که در ابتدای مطلب نیز به این موضوع اشاره شد، هر کارگر جهت احقاق حق و حقوق خود باید در ابتدای امر، رابطه کاری خود را با کارفرم به اثبات برساند. البته لازم به توضیح است که اگر کارفرمایی اقرار کند که شما کارگر او هستید، شما نصف راه را پیموده‌اید. چرا که در این شرایط دیگر نیاری به اثبات این رابطه توسط کارگر وجود ندارد. یعنی اقرار کارفرما به خودی خود کفایت می‌کند.
چنانچه کارفرما از پذیرش چنین رابطه‌ای اجتناب کند و کارگر اقرارنامه‌ای از وی نداشته باشد، باید از راه‌های دیگری برای اثبات این رابطه وارد شوید.در ادامه به بررسی این راه‌ها می‌پردازیم:
۱) ارائه قرارداد کار کتبی
یکی از آسانترین و بی‌دردسرترین راه‌هایی که می‌تواند ثابت کند که شما در کدام بازه زمانی و تحت چه شرایطی برای کارفرمای مشخصی کار می‌کردید، ارائه قرارداد کاری کتبی است که بین شما و کارفرما منعقد گردیده بود.
۲) سوابق بیمه
در صورتی که کارگر توسط کارفرما بیمه شود، به این معنی است که طی سوابق موجود در سامانه تامین اجتماعی، این کارگر برای این کارفرما در طول ایم بازه کار گرده است. بنابراین مطالبه سوابق بیمه از سازمان تامین اجتماعی نیز می‌تواند راهی برای احراز رابطه کاری باشد.
۳) سند حقوق واریز شده یا فیش حقوقی
واریز مبلغ مشخص از سمت کارفرما به حساب کارگر در تاریخ مشخص یا وجود فیش حقوقی نیز می‌تواند راهی برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی باشد. در صورتی که واریز حقوق از طریق چک صورت گرفته باشد، ارائه شماره چک نیز الزامی خواهد بود. البته ارائه پرینت حساب بانکی و فیش‌های حقوقی نیز می‌تواند در اثبات این روابط کارا باشد.
۴) درخواست بازرسی
در صورت درخواست کارگر، امکان مراجعه بازرسان سازمان تامین اجتماعی به محل کار و بررسی موارد لازم وجود دارد. به این ترتیب اثبات روابط کارگری و کارفرمایی نیز به مراتب ساده‌تر می‌شود.
۵) ارائه مدارک مثبته
ارائه برخی از مدارک می‌تواند در جهت اثبات رابطه بین کارگر و کارفرما موثر باشد. هر چند برخی از این مدارک ممکن است به تنهایی برای اثبات این روابط موثر نباشند.
۶) استفاده از مستندات سیستم حضور و غیاب کارگاه
مستندات موجود در سیستم حضور و غیاب کارگران در کارگاه اعم از اثر انگشت و … می‌تواند به عنوان سند اثبات روابط کارگری و کارفرمایی مورد استفاده قرار گیرد. لازم به توضیح است که برگه‌های درخواست مرخصی، معرفی نامه، درخواست انتقالی و … نیز می‌تواند به عنوان سند اثبات این روابط استفاده شود. در نظر داشته باشید که تهیه استشهادیه از محل کار نیز یکی دیگر از راه‌های اثبات وجود روابط کار است.
نتیجه‌گیری
اثبات روابط کارگری و کارفرمایی از طریق مستندات موجود در روابط کار چندان دشوار نیست. بنابراین کارگران می‌توانند در صورت بروز هر گونه مشکل با کارفرمای خود از طریق این مستندات اقدام کنند و در صورت نیاز به شکایت با احراز هویت در سامانه روابط کار، به صورت غیرحضوری نسبت به این مسئله اقدام نماید.
