همه افرادی که با تامین اجتماعی و سامانه روابط کار سر و کار دارند، به نوعی ممکن است در یک بازه زمانی درگیر محاسبه مرخصی زایمان باشند. این مرخصی یکی از انواع مرخصی‌های با حقوق تامین اجتماعی است که در سال جاری یعنی سال ۱۴۰۱ به صورت مرخصی ۹ ماهه و ۱۲ ماهه در نظر گرفته می‌شود. البته ناگفته نماند که محاسبه مرخصی زایمان برای شرکت‌های خصوصی معمولا یک بازه ۶ ماهه در نظر گرفته می‌شود. مگر این‌که میزان این مرخصی بسته به توافق کارمند و کارفرما کم و زیاد شود. این مرخصی بسته به شرایط مادر و به کمک محاسبه دو سوم از مبلغ آخرین حقوق دریافتی افراد بیمه شده قابل تخصیص است.
بر اساس قانون کار، سازمان تامین اجتماعی مرخصی‌های زیر را برای افراد بیمه شده در نظر می‌گیرد:
- مرخصی ساعتی
- مرخصی استحقاقی
- مرخصی استعلاجی
- مرخصی بدون حقوق
- مرخصی ازدواج
- مرخصی بارداری و زایمان
به این ترتیب که همه افراد بیمه شده در صورتی که شرایط لازم برای دریافت هر یک از این مرخصی‌ها را داشته باشند، می‌توانند از مرخصی مد نظر خود استفاده کنند. البته ناگفته نماند که استفاده از این مرخصی‌ها نیز تنها در صورت توافق کارفرما میسر خواهد شد.
محاسبه مرخصی زایمان به چه ترتیبی انجام می‌گیرد؟
همه افرادی که شرایط دریافت مرخصی زایمان بیمه تامین اجتماعی را دارند، می‌توانند در طول دوره زایمان خود مرخصی با حقوق دریافت کنند. در محاسبه مرخصی زایمان باید به این نکته توجه شود که در سال جاری مدت زمان این مرخصی ۹ ماه در نظر گرفته شده است. اما بسته به شرایط فرد این مدت زمان می‌تواند تا ۱۲ ماه نیز افزایش یابد. اما ناگفته نماند که نحوه محاسبه حقوق در بازه زمانی مرخصی زایمان برای افراد متفاوت است.
اطلاع از نحوه محاسبه مرخصی زایمان از طریق سامانه روابط کار نیز امکان‌پذیر است. اما با توجه به اهمیت این موضوع قصد داریم در این مطلب از یوآیدی به بررسی جزئیاتی در خصوص محاسبه مرخصی زایمان بپردازیم.
منظور از حقوق مرخصی زایمان تامین اجتماعی چیست؟
بر اساس قانون کار برای بانوان آن دسته از خانم‌های شاغلی که مشمول بیمه تامین اجتماعی هستند، می‌توانند در طول بازه مرخصی زایمان خود، حقوق دریافت کنند. اما طبیعتا نحوه محاسبه حقوق در طول مرخصی زایمان اندکی متفاوت است. بنابراین می‌توان گفت که هر چند خانم‌هایی که به تازگی مادر شده‌اند در طول مرخصی زایمان خود، حقوق دریافت می‌کنند اما محاسبه این حقوق به نحوی صورت می‌گیرد که به اندازه حقوق اصلی و یا پایه بیمه شده نیست.
از سوی دیگر نیز در سال جاری یعنی سال ۱۴۰۱ تحت شرایط خاصی مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه افزایش یافته است. اما افزایش مدت زمان مرخصی زایمان تنها در صورتی امکان‌پذیر است که تمامی شرایط لازم برای دریافت مرخصی مهیا باشد. در صورتی که همه شرایط مهیا باشد، خانم‌های شاغلی که به تازگی مادر شده‌اند، امکان دریافت مرخصی زایمان و دریافت حقوق را خواهند داشت.
شرایط احراز مرخصی زایمان برای خانم‌ها عبارتند از :
- در یک سال قبل از زایمان، حداقل باید ۶۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی را داشته باشند.
- در طول مرخصی زایمان، مادران نباید در هیچ جایی مشغول به کار باشند و یا حقوقی دریافت کنند.
- در زمان ارائه درخواست برای دریافت مرخصی زایمان، مادران باید مشغغول به کار بوده و یا مرخصی استحقاقی دریافت کنند.
- در طول دوره مرخصی زایمان باید حقوق و دستمزدی برای مادران مطرح شده باشد.
در صورت رعایت تمامی شرایط فوق، مرخصی زایمان ۹ ماهه به خانم‌های شاغلی که به تازگی مادر شده‌اند تعلق می‌گیرد. به این ترتیب امکان دریافت حقوق مرخصی نیز برایشان فراهم می‌شود.
نکته قابل توجهی که در این زمینه وجود دارد این است که برای مادرانی که بیش از ۲ قلو باردار باشند، محاسبه مرخصی زایمان ۱۲ ماهه خواهد بود. البته که در این مدت زمان حقوق تخصیص داده شده برای این افراد نیز مشابه با همان افرادی خواهد بود که از مرخصی ۹ ماهه استفاده می‌کنند.
نحوه محاسبه مرخصی زایمان بر اساس حقوق تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۱
همانگونه که در بخش‌های قبل نیز به این موضوع اشاره شد، محاسبه مرخصی زایمان برای مادران شاغلی که شرایط لازم را دارا باشند، به صورت مرخصی با حقوق خواهد بود. اما مسئله اینجاست که محاسبه حقوق در طول مرخصی زایمان متفاوت از زمانی است که این خانم‌ها مشغول کار هستند. برای روشن شدن موضوع در ادامه نحوه محاسبه حقوق در طول مرخصی زایمان آورده شده است.
میزان حقوقی که سازمان تامین اجتماعی حین مرخصی زایمان برای افراد در نظر می‌گیرد، برابر با دو سوم از آخرین حقوق پایه بیمه شده تامین اجتماعی است. البته این محاسبه معمولا بدون کسر ۳ روز اول استراحت است. روش حساب کردن آخرین مزد یا حقوق بیمه شده نیز به این ترتیب است که کل مبلغ‌های دریافتی پس از کسر حق بیمه، که بیمه شده در آخرین ۹۰ روز قبل از دریافت مرخصی زایمان، دریافت کرده است، جمع شده و در نهایت بر تعداد روزهای کارکرد بیمه شده یعنی ۹۰ تقسیم می‌شود.
بنا بر این محاسبه حقوق افرادی که از مرخصی زایمان ۹ ماهه یا ۱۲ ماهه استفاده می‌کنند، حدود دو سوم آخرین حقوق دریافت شده آن‌ها است. پس توجه داشته باشید که در طول مرخصی زایمان حقوق پایه کامل به مادر تعلق نمی‌گیرد. اما در صورتی که پس از مرخصی زایمان فرد به محل کار خود بازگردد حقوق دریافتی او معادل حقوق پایه اصلی و یا حتی در صورت توافق با کارفرما بیش‌تر از این مبلغ خواهد بود.
آیا مرخصی زایمان جزو سوابق بیمه خواهد بود؟
یکی از سوالات متداولی در در زمینه محاسبه مرخصی زایمان مطرح می‌شود این است که طول دوره مرخصی زایمان جزو سوابق کار و بیمه آن‌ها محاسبه خواهد شد یا خیر؟ باید بدانید که پاسخ به این سوال مثبت است. بنابراین تمامی دوره مرخصی زایمان جزو سابقه کار و بیمه فرد محاسبه خواهد شد. برای اطمینان از این موضوع می‌توانید سوابق بیمه تامین اجتماعی خود را از طریق سایت این سامانه مشاهده کنید.
نکته قابل توجه دیگری که در مورد مرخصی زایمان وجود دارد این است که زمانی که سازمان تامین اجتماعی، حق بیمه را به صورت علی‌الحساب پرداخت می‌کند، حقوق درمان و بیماری باید به صورت اتوماتیک اعمال شود. اما در صورتی که حقوق درمان برای خانم‌هایی که به تازگی مادر شده و در مرخصی زایمان هستند، لحاظ نشود، با مراجعه به شعب تامین اجتماعی امکان استفاده از این خدمات نیز لحاظ خواهد شد.
به عبارت دیگر این مشکل که به عنوان عدم پرداخت استحقاق درمان شناخته می‌شود، مثل این است که حقوق درمان برای افرادی که در مرخصی زایمان هستند، لحاظ نشود. بنابراین حل این مشکل نیز به واحدهای اجرایی بیمه تامین اجتماعی مربوط است. اما در هر حالت نگرانی از پرداخت حق بیمه وجود نخواهد داشت.
