نویسنده: حامد اکبری، پژوهشگر سیاست‌گذاری دولت الکترونیک و اقتصاد استارت‌آپ‌ها؛ ۲۲۲ مورد، حذف شعب بانک ها در سال ۲۰۱۳. این روند بصورت ۵۰۰ عدد حذف شعبات فیزیکی در سال ۲۰۱۴ رسیده است و روند رو‌به‌رشد در سال ۲۰۱۵ به تعداد ۶۵۰ توسعه یافته است.
آمار نشان می‌دهد بانک‌ها با‌توجه به هزینه زیاد بانکداری سنتی (حضور شعبات فیزیکی در بازار) و گسترش خدمات اینترنتی در اقسا نقاط دنیا، از سال ۱۹۹۰ تا بیش از ۵۰% از شعبات خود را از بازار جمع‌آوری کرده‌اند. بدون حتی یک تابلو یا نشانه ای که اظهار کنند قبلاً برای مدت‌ها در این محل شعبه فلان بانک بوده است. این روند قابل پیش‌بینی بوده و هست. هرچه اینترنت و خدمات آنلاین توسعه پیدا کنند، کاربران قطعاً به سمت خدماتی خواهند رفت که از روی مبل خانه خود به آن دسترسی خواهند داشت در مقایسه با حضور در صف نوبت شعبه بانک.
تأثیرات فناوری مالی در فضای مجازی
تمام این آسانی بهره برداری برای کاربر به کنار، از طرف دیگر هزینه بانکداری الکترونیکی به طرز غیر‌قابل باوری ارزان‌تر از بانکداری سنتی خواهد بود و این واقعیت در نرخ حذف شعب فیزیکی بانک ها بسیار مؤثر بوده است.
تجربه ثابت کرده که سن شما در نحوه برخوردتان نسبت به پدیده حذف بانکداری فیزیکی و توسعه بانکداری الکترونیکی مجازی نقش اول را ایفا می کند. تاکنون افراد مسن پر سروصداترین معترضین نسبت به این روند بوده‌اند و خواستار کندتر شدن این روند هستند. اساساً نسل گذشته بانک را در روابط مالی بین سپرده‌گذار و بانک بصورت رخ در رخ معنی پیدا می‌کند.
اساسا آمار گواه بر این است که افراد ۳۴-۱۸ سال با سهولت بیشتری بانکداری مجازی و ارتباط با پدیده حذف شعبات بانکی را پذیرا می‌شوند. به دلیل اینکه آن‌ها تاکنون مدت کمتری را نسبت به پدران خود در شعبات بانک صرف کردند. از طرفی آن‌ها قدرت یادگیری و تطابق بیشتری با فناوری های الکترونیکی جدید داشته و دارند.
برای سنین زیر ۱۸ سال تقریباً ترجیح بانکداری مجازی انتخاب اول و بدیهی است. برای این نسل منطقی برای حضور فیزیکی در بانک‌ها وجود ندارد وقتی می‌توان این خدمات را در اتاق خواب خود یا داخل اتومبیل داشته باشیم.
و اینگونه شد که بانکی انتخاب اول کاربر شد که در فضای مجازی محکم‌ترین ارتباط را با کاربر دارد. فناوری مالی با سرعت عجیبی در حال پیشرفت، تغییر و اصلاح است. دلیل این موضوع شاید این باشد که باهوش‌ترین و متفکر‌ترین افراد جامعه که خلاق نیز هستند به سمت سهولت بیشتر امور مربوط به ثروت خود جذب می‌شوند.
همین دغدغه افراد باهوش و خلاق موجب تجمع افکار خلاقانه و نوآورانه حول محور فناوری‌های مالی شده است. تغییر ترجیح کاربر از شعبه فیزیکی به بانکداری بدون شعبه امری یک شبه نیست. شعبات فیزیکی فواید مهم و واضع روحی و روانی برای کاربر دارند. مثل ارتباط رخ در رخ انسانی همراه با انتقال حس احترام، اعتماد و هم‌نوع‌دوستی بطور عام موجب حس خوشایند‌تری هنگام معامله یا امور مالی می‌شود. پس در‌جهت توسعه بانکداری بی شعبه باید هزینه، سرمایه‌گذاری و حتی قانون‌گذاری صورت بپذیرد. این پدیده خود به خود توسعه کند‌تری پیدا خواهد کرد اگر حمایت‌های لازم در جهت الزامات فنی و قانونی آن از پیش فراهم نشود.
حذف شعب بانک ها و مشتری خود را بشناس KYC
بانک‌های بستر بانکداری بین المللی موظف هستند طبق مقررات مشتری خود را بشناسند. این پدیده همان KYC یا (Know Your Customer) است. این موضوع به جهت مقررات جلوگیری از پدیده پولشویی به جدیت از طرف دولت‌ها و بانک جهانی پیگیری و رصد می‌شود. این مقررات جهت جلوگیری از سوء‌استفاده و جا‌به‌جایی مالی گروهک‌های تبهکار، تاجران مواد مخدر، تروریست‌ها و هرگونه ثروت حاصل از کسب وکارهای خلاف قانون وضع شده است. این پدیده شناخت مشتری (KYC) از طریق پذیرش بانک برای ارائه امور بانکی برای سپرده‌گذاری فردی که هویت و منشأ پول او از طریق منبع مستقل مورد وثوق ثالثی تأیید شده باشد، صورت می‌پذیرد. همین دلیل موجب اجباری شدن مثلا گذرنامه در گشایش حساب بانکی در بانک‌های بین‌المللی است. در این نقطه دقیقا هنر بانکداری الکترونیکی ضرورت پیدا می‌کند.
چطور رابطه ای آسان توأم با احترام با کاربر و بانک برقرار شود بی‌آنکه فرد قادر باشد با هویت جعلی، امور مالی دریافت نماید؟
بانک Holvi از کاربر می‌خواهد که یک عکس واضح از خود در حالیکه کارت شناسایی و قبضی حاوی اسم او و نشانی محل سکونتش است را بارگذاری نماید. Fidor فرم طولانی را در اختیار کاربر می‌گذارد که پس از تکمیل اطلاعات آن نامه ای حاوی کد تأیید به نشانی مذکور در فرم ارسال می‌شود و پس از ارائه آن کد در وبسایت توسط کاربر هویت او تأیید و ارائه خدمات آغاز می‌گردد. N26 یک بانک آلمانی مدعیست که در آن شما قادر خواهید بود از طریق خدمات احراز هویت ویدئویی طی کمتر از هشت دقیقه در این بانک حساب گشایش کنید. در این میان از بین نمونه ها شاید روان‌ترین رابط کاربری را بانک Monese دارد. این بانک بریتانیایی از شما مشخصات و نشانی را بصورت آنلاین درخواست می‌کند. طی حدکثر سه دقیقه هویت شما در‌صورت صحت و تطابق احراز خواهد شد و اگر همچنان شک و شبهه ای وجود داشته باشد مصاحبه از طریق اسکایپ صورت می‌پذیرد.
در تمامی نمونه‌های فوق‌الذکر همچنان احراز هویت بصورت دیجیتالی برای کاربر زحمت دارد. پر کردن فرم آن هم در صفحه نمایش کوچک موبایل و یا تماس ویدئویی که در مقیاس بزرگ هزینه زاست. این تجربه کاربری جذاب و قانع‌کننده ای برای کاربر نیست. کاربر پلتفرمی را احتیاج دارد که هویت محرز‌شده اش را بصورت آنلاین با خود حمل کند. هرجاکه احساس نیاز کرد از این هویت محرز شده بهره ببرد. از طرفی اگر به هر دلیل و خطایی، کاربری که واقعا هویت حقیقی خود را در وبسایت ارائه داده پس از صرف زمان قادر نشود هویت خود را به آن بانک احراز کند، قطع و یقین هیچ‌گاه خود و نزدیکانش را به سمت آن بانک هدایت نخواهد نمود. در‌واقع شما هرگز آن کاربر را ملاقات نخواهید کرد. شرایط ایده‌ال کاربر یکبار پر‌کردن فرم و ارائه مدارک و احراز هویت شدن و بهره‌برداری از آن هویت است.
این شرایط موجب می‌شود لزوم حرکت جلوتر از کاربر توسط خلاقان و مبتکران دخیل در حذف شعب بانک ها حس شود. سیاست گذاران بانکداری مجازی می‌بایست آسان‌ترین، کوتاه‌ترین، امن‌ترین و البته ارزان‌ترین مسیر رابطه پیوسته و پایدار بین کاربر و بانک را در فضای آنلاین ایجاد نمایند.
سرویس احراز هویت یوآیدی به عنوان اولین سرویس احراز هویت دیجیتال در کشور، فرایند احراز هویت سامانه سجام به منظور دریافت کد بورسی و احراز هویت سامانه ثنا را با نرخ خطای کمتر از ۰.۰۱ درصد انجام می دهد. همچنین از محصول احراز هویت دیجیتال صرافی رمز ارز نیز رونمایی شده است.
