پیچیدگی‌های موجود در روابط کاری همواره منجر به بروز اختلافاتی در محیط کسب‌وکارها می‌شود. از این رو آگاهی از شیوه دادرسی کار در مراکز حل اختلاف چالشی است که افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
از سوی دیگر طبق قانون اساسی اصل دادرسی کار بر اساس صلاحیت دادگستری در رسیدگی به دعاوی مدنی و کیفری تعیین می‌شود. از این رو در این مطلب از یوآیدی قصد داریم در مورد شیوه دادرسی کار در مراکز حل اختلاف وزارت کار و … اطلاعاتی را با شما عزیزان به اشتراک بگذاریم. در صورت تمایل به کسب اطلاعات در این مطلب همراه ما باشید.
آیین دادرسی کار
آیین دادرسی کار نیز مانند هر آیین نامه دیگری دارای نکات قابل توجهی است که در مراجع حل اختلاف بین کارفرما و کارگر باید به آن‌ها توجه شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین این نکات را بررسی می‌کنیم:
- در طرح دعاوی، تمامی صلاحیت‌های ذکر شده هم مختص کارگر هستند و هم کارفرما. بنابراین هر یک از طرفین در صورت تضییع حق خود می‌توانند از مواجع مربوطه نسبت به مطالبه آن اقدام کنند.
برای روشن شدن این موضوع به این نکته توجه کنید که در صورتی که کارگری بخواهد از حق استعفای خود استفاده کند، باید کار خود را تا یک ماه ادامه داده و سپس ترک کار کند. در این صورت فرصتی برای کارفرما هم فراهم می‌شود تا نسبت به تامین نیروی انسانی اقدام کند.
بر اساس همین اصل در صورتی که کارگری، بدون رعایت مقررات مرتبط با استعفا ترک کار کند و کارفرما دچار خسارت گردد. کارفرما نیز می‌تواند با مراجعه به مراجع ذکر شده علیه کارگر شکایت کرده و خسارت خود را مطالبه کند.
- سرعت بخشی به امور و پیشگیری از تشریفات اداری، یکی از ویژگی مهم دادرسی کار در مراکز حل اختلاف است. همچنین مسئله اینجاست که طرفین مراجعه کننده به مراکز حل اختلاف معمولا از پرداخت هزینه دادرسی معاف هستند.
معمولا در مسائل مربوط به دادرسی کار طرفین تمایل دارند که مسائل و مشکلات آن‌ها به گونه‌ای حل شود که در سریع‌ترین زمان ممکن قابل اجرا بوده و به نتیجه برسد. بنابراین قانون‌گذاران نیز سعی می‌کنند دادرسی دو مرحله‌ای را که شامل رسیدگی اولیه توسط هیئت تشخی و اعتراض به هیئت حل اختلاف است، به نحوی پیش ببرند که تا جای ممکن هیچ حقی از طرفین ضایع نشود.
چگونگی طرح دعوی در مراجع حل اختلاف کار
حل و فصل اختلافات و شکایات بین کارگر و کارفرما معمولا بر اساس قراردادی که بین آن‌ها منعقد شده است، انجام می‌شود. مرحله نخست از این حل اختلاف معمولا از طریق سازش مستقیم با آن‌ها یا نمایندگان آن‌ها صورت می‌گیرد. در مرحله دوم معمولا انجمن صنفی یا نماینده قانونی وارد عمل می‌شود. در مرحله پایانی و در صورت طولانی شدن پروسه حل اختلاف، دادرسی کار معمولا از طریق هیئت‌های تشخیص صورت می‌گیرد.
نکته قابل توجهی که در مورد حل و فصل اختلافات دادرسی کار وجود دارد این است که تصمیم هیئت تشخیص در مورد موجه بودن یا نبودن اخراج کارگر در صورتی که منجر به صدور حکم عدم تایید اخراج باشد، نسبت به صدور رای پرداخت حق‌السعی معوقه کارگر اقدام خواهد کرد.
همچنین اگر تقاضای هر یک از طرفین یا هیئت تصمیم مشروط بر تحصیل نظر کارشناسی باشد. عدم پرداخت هزینه کارشناسی در مهلت مقرر به منزله صرف نظر کردن از استناد به سند مورد نظر خواهد بود.
پس از اتمام مراحل رسیدگی به شکایات نیز معمولا هیئت تشخیص با هم یا با مبادرت اکثریت اقدام به صدور رای خواهند کرد. هر چند اعمال نظر اقلیت نیز معمولا در صورت جلسه قید می‌شود.
نحوه ارائه دادخواست برای رسیدگی به اختلافات
نخستین گام برای طرح دعوی یا ارائه دادخواست در مراجع کار، انجام فرایند احراز هویت سامانه روابط کار و معمولا ارائه دادخواست از سوی ذینفعان به اداره کار و امور اجتماعی می‌باشد. این دادخواست برای داشتن اعتبار کافی باید کتبی، به زبان فارسی و نوشته شده بر روی برگه مخصوص به خود باشد. بنابراین تهیه و تحویل دادخواست یکی از اصلی‌ترین مراحل دادرسی کار است.
در صورتی که پس از ارائه دادخواست، شاکی به رای هیئت تشخیص اعتراض داشته باشد، می‌تواند حداکثر تا ۱۵ روز کاری از تاریخ ابلاغ رای به هیئت حل اختلاف شکایت کند. به این ترتیب اعتراض ثبت شده و زمان حضور خواهان اعلام می‌شود. برای این منظور نیز عموما دعوت‌ناه‌ای صادر می‌شود که شامل اطلاعات زیر است:
- محل حضور و نام مرجع حل اختلاف
- مشخصات طرفین
- خواسته دعوی
در جلسه دادرسی نیز معمولا هیئت مذكور در ابتدا اظهارات طرفین را به دقت گوش می‌دهد. سپس در صورت نیاز به تحقیقات بیش‌تر و جلب نظر خبرگان و کارشناسان و بررسی دقیق پرونده رای را صادر می‌کند.
لازم به توضیح است که در صورتی که طرفین نتوانند به شخصه امور مربوط به مراحل رسیدگی را پیگیری کنند، معمولا از شخصی به عنوان نماینده یا وکیل در این زمینه بهره می‌گیرند. البته همانگونه که می‌دانید استفاده از خدمات ارائه شده توسط وکلا منوط به پرداخت هزینه است. بنابراین در صورت نداشتن بودجه کافی انتخاب مناسبی نخواهد بود.
نحوه رسیدگی به دادرسی در هیئت حل اختلاف
بررسی دادرسی و رسیدگی به امور مربوطه معمولا توسط هیئت حل اختلاف صورت می‌گیرد. این هیئت معمولا از ۹ نفر تشکیل شده است:
- سه نفر نماینده کارگران
- سه نفر نماینده کارفرمایان
- سه نفر نماینده وزارت کشور، وزارت دادگستری و وزارت کار و امور اجتماعی
اما مسئله اینجاست که با توجه به این‌که معمولا امکان حضور تمامی اعضا وجود ندارد، لذا جلسه حل اختلاف عموما با حضور ۷ نفر از اعضا هم به رسمیت شناخته می‌شود. لذا صدور حکم نیز معمولا با ۴ رای از ۷ نفر یا ۵ رای از ۹ نفر مورد پذیرش قرار می‌گیرد. اما در صورت تساوی آرا، رای گروهی که نماینده کار و امور اجتماعی در آن است قاطع خواهد بود.
نکته قابل توجهی که در این زمینه باید به آن توجه شود این است که هیئت تشخیص و حل اختلاف قبل از ورود به هر دعوی باید صلاحیت خود در رسیدگی به موضوع مطرح شده را احراز نمایند. زیرا در غیر این صورت به دلیل ممنوعیت‌های قانونی حکم صادر شده آن‌ها قابل استناد نخواهد بود.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بررسی نکاتی در مورد شیوه دادرسی کار در مراکز حل اختلاف پرداختیم. آگاهی از این نکات می‌تواند نقش موثری در ارائه به موقع و صحیح دادخواست و یا اعتراض به حکم صادر شده داشته باشد.
