آگاهی از نقش اداره کار در حوزه روابط کار برای همه افراد الزامی است. این اداره در سال ۱۳۹۰ و با گردهم آمدن وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت رفاه و تامین اجتماعی راه‌اندازی شد. در ادامه این مطلب قصد داریم در مورد نقش اداره کار در روابط کار و نوع پرونده‌هایی که به آن‌ها رسیدگی می‌کنند، صحبت کنیم. همراه ما باشید.
تاریخچه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
برای تشکیل اداره کار یا به اصطلاح وزارت کار و رفاه اجتماعی، وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت تعاون و وزارت رفاه و تامین اجتماعی با یکدیگر ادغام شده‌اند. نقش اداره کار در حل مشکلات مرتبط با روابط کار بسیار پررنگ است. مشکلات مربوط به صندوق بازنشستگی نیز از جمله برجسته‌ترین مشکلات پیش روی این سازمان است. عدم وجود متخصصانی که بر نحوه عملکرد این صندوق‌ها نظارت دارند، عامل اصلی مشکلات مرتبط با صندوق‌های بازنشستگی اداره کار است.
به دلیل اهمیت نقش اداره کار در حوزه روابط کار و پیش نیازهای مورد نیاز برای اجرای قوانین معمولا توجه ویژه‌ای به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌شود. در حالت کلی نیز معمولا مباحث مختلفی در وزارت تعاون، رفاه و تأمین اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- تلاش برای برقراری عدالت اجتماعی
- فراهم کردن شرایطی برای ایجاد امنیت در سطوح اجتماعی مختلف
- ایجاد بستری مناسب برای تحقق رشد و پیشرفت آبادانی
- ایجاد بستری مناسب برای افزایش بازدهی کار
- کاهش کم‌کاری باز طریق افزایش انگیزه در کارکنان
- تلاش برای تامین معیشت و فراهم کردن امکانات زندگی
- تلاش برای ایجاد عزت نفس در خانواده و اعضای آن
- فراهم کردن شرایط مناسب برای ایجاد همدلی و همکاری بین کارگران و کارفرمایان
نقش اداره کار در حوزه روابط کار
همانگونه که پیش‌تر نیز به این موضوع اشاره شد، اداره کار در تلاش است تا با تکیه بر قوانین کشوری در حوزه روابط کار بتواند روابط سالمی را میان کارگران و کارفرمایان حکم فرما کند. در واقع تلاش برای ایجاد بستری مناسب برای تامین معیشت کارگران و رفاه حال آن‌ها در کنار حفظ تعادل روابط بین کارگران و کارفرمایان از مسئولیت‌های اداره کار محسوب می‌شوند.
برای روشن شدن هر چه بهتر نقش اداره کار، در ابتدا تعریفی از کارگر ارائه می‌دهیم. منظور از کارگر کسی است که در ازای یک کار مشخص، حقوق معینی را دریافت می‌کند. البته لازم به توضیح است روابط کاری کارگر و کارفرما بر اساس قوانین کار و به صورت کاملا دو طرفه صورت می‌گیرد. همچنین لازم به توضیح است که تمامی افرادی که به عنوان کارگر مشغول به کار هستند، جزو مشمولین قانون کار محسوب می‌شوند و ملزم به تبعیت از قوانین هستند.
قرارداد کار
- مشخصات شناسنامه‌ای دقیق طرفین قرارداد
- شرح وظایف کار و مشخص کردن کاری که باید انجام شود
- میزان حقوق و مزایای کارگر
- تعیین دقیق ساعت کار و تعیین مرخصی‌های احتمالی
- مکان دقیق انجام کار
- مشخص کردن تاریخ دقیق تنظیم قرارداد
- تعیین مدت قرارداد
حل اختلاف مربوط به اداره کار به چه شکلی انجام می‌شود؟
گاهی ممکن است در روابط کارگر و کارفرما اختلافاتی به وجود آمده و موجب ارجاع پرونده‌های مربوطه به اداره کار شود. این اختلافات می‌تواند در مواردی قبیل عدم پرداخت حقوق به موقع و یا اخراج بدون دلیل قانونی باشد. مراجعی که برای حل این اختلافات در نظر گرفته شده است، شامل هیئت تشخیص و هیئت حل اختلاف است. این مراجع به ترتیب به عنوان مرجع بدوی و مرجع تجدید نظر در نظر گرفته می‌شوند.
در اکثر مواقع پروسه شکایت کارگر از کارفرما با مراجعه به اداره کار و با تنظیم گزارشی که به شرح اختلاف پیش آمده می‌پردازد، صورت می‌گیرد. به این ترتیب بعد از بررسی پرونده توسط هیئت و با توجه به مستندات موجود معمولا اقدام به صدور رای می‌شود. این رای پس از ابلاغ حدود ۱۵ روز زمان دارد که مورد اعتراض قرار بگیرد. اگر در این مدت زمان از جانب طرفین اعتراضی وارد نشود، رای مورد نظر لازم‌الاجرا می‌شود. جمع‌آوری اطلاعات و تحقیقات محلی و میدانی برای رسیدن به شواهد و مدارک مورد نیاز برای ارجاع پرونده از جانب اداره کار به مراجع قضایی نیز پس از این مرحله صورت می‌گیرد.
منظور از هیئت تشخیص اداره کار چیست؟
ایجاد دعاوی مرتبط با اختلاف بین کارفرما و کارگر که ناشی از نقض قانون کار است، در صورتی که نتواند به صورت دوستانه حل و فصل شود، در اداره کار و با تشکیل هیئت تشخیص اقدام به حل و فصل مسائل می‌شود. رسیدگی به این اختلافات معمولا در اداره کار در دو مرحله صورت می‌گیرد:
- مرحله بدوی با تکیه بر مستندات موجود
- مرحله تجدید نظر در صورت اعتراض یکی از طرفین شکایت
- اطلاعات دقیق شناسنامه‌ای شاکی، اطلاعات کارگاه و سابقه کاری کارگر
- نام و نام خانوادگی طرفین شکایت
- شرح کامل موضوع شکایت
- ثبت امضا و اثر انگشت شاکی
اعضای هیئت تشخیص اداره کار چه کسانی هستند؟
نماینده وزارت کار، نماینده کارگران و نماینده مدیران صنایع در مجموع اعضای هیئت تشخیص اداره کار هستند. پس از تشکیل جلسه با حضور این ۳ عضو نیز معمولا رای نهایی رئیس جلسه صادر می‌شود. البته لازم به توضیح است که در این جلسه معمولا شرایط برای حضور طرفین شکایت فراهم می‌شود. اما عدم حضور طرفین نیز خللی در روند صدور آرا وارد نمی‌کند.
ناگفته نماند که اجرای احکام در دادگستری مسئولیت اجرایی کردن حکم نهایی را بین کارگر و کارفرما بر عهده دارد. بنابراین اجراییه‌ای که از جانب اجرای احکام به طرفین شکایت ابلاغ می‌شود برحسب رای نهایی در مدت زمان ۱۰ روز و یا یک ماه باید به مرحله اجرا برسد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله نکاتی را در مورد نقش اداره کار، وظایف این اداره و پرونده‌هایی که توسط این اداره بررسی می‌شود، بررسی کردیم. در حقیقت تمامی قوانین بین کارگر و کارفرما به نحوی در قانون کار آورده می‌شود و بر اساس این قانون، هر یک از طرفین موظف به عمل به تمامی موارد ذکر شده در آن هستند.
اگر به عنوان کارگر یا کارفرما نسبت به عملکرد طرف مقابلتان شکایت دارید، اما با نحوه پیگیری شکایت در سامانه روابط کار آشنا نیستید، می‌توانید به راحتی شکایت خود را به صورت غیرحضوری ثبت کنید.
