تشخیص و احراز هویت افراد در گذشته، امری انتزاعی و چالشبرانگیز بود. این در حالی است که امروزه با دسترسی به فناوریهای پیشرفته نوین، چنین فرایندی به امری ساده مبدل شده است. پرسشی که در اینجا مطرح خواهد شد این است که با توجه به تاریخچه احراز هویت و همچنین با وجود دسترسی به چنین فرایندهایی، موضوع احراز هویت تا چه اندازه در مقایسه با شیوههای پیشین، سادهتر و در عین حال دقیقتر شده است؟
برای دستیابی به یک سامانه احراز هویت دقیق، کارامد، ایمن و با کمترین میزان خطای ممکن، به مجموعهای از ویژگیها و خصیصهها نیاز است. این در حالی است که با در اختیار داشتن تنها یک ویژگی، دستیابی به ماحصل و نتیجهای مطلوب و بهینه امکانپذیر نخواهد بود. بعبارت دیگر، در رابطه با خدمات گوناگونی که از جانب شرکتهای مختلف خدماتی به مشتریان داده میشود، جهت حصول اطمینان در رابطه با اینکه آیا چنین شرکتهایی با افرادی با هویت و مشخصات واقعی طرف هستند، به دسترسی به برخی دادهها و اطلاعات فردی این افراد در قالب فرایند احراز هویت نیاز خواهد بود. امروزه، در غالب شرایط، از فرایند احراز هویت به شیوه آنلاین استفاده می شود و به این ترتیب، هیچ راه گریزی از آن وجود نخواهد داشت.
در دنیای امروز، فرایند احراز هویت دیجیتال امری کاملا ضروری و غیرقابل انکار خواهد بود. از طرفی، تعداد قابلملاحضهای از افراد بر این باورند که سامانه احراز هویت انتزاعی و پیچیده دیجیتال، به دلیل پایش و جستجوی هرچه دقیقتر در رابطه با اطلاعات و دادههای فردی، میتواند سبب آسیب به سطح اعتماد و سلامت روابط متقابل میان شرکتها و مشتریان گردد. اگر چنین فرایندی توسط یک شرکت فعال در حیطه احراز هویت دیجیتال به درستی و با دقتی بالا مدیریت و اجرا شود، به امری ساده مبدل خواهد شد که به جای ایجاد دافعه، بسترساز نوعی جاذبه و جذب حداکثری مشتریان خواهد بود.
تاریخچه تکامل فرایند احراز هویت
در سالهای دور، تنها شیوه شناسایی و احرازهویت افراد، استفاده از قوای حافظه برای به یاد آوردن مجموعهای از ویژگیها، مختصات چهره و جزئیات جسمانی _ فیزیکی افراد بوده، که بدیهی است چنین شیوهای با احتمال و نرخ خطای قابلملاحضهای همراه بوده و بنابراین منجر به ظهور شیوههای نوین و خلاقانهتری در این راستا گردید. در ادامه به نمونه های تاثیرگذار در تاریخچه تکامل احراز هویت می پردازیم:
- جواهرات
قدیمیترین جواهرات مورد استفاده با هدف احراز هویت، مرواریدهایی بوده که قدمت آنها به ۱۰۰۰۰۰ سال قبل برمیگردد. حتی امروزه، از فلزات مختلف به شکل پلاک، برای احراز هویت سربازان و یا دستبندهایی خاص، برای بیماران مختلف به جهت شناسایی نوع نیازمندی پزشکی _ درمانی آنها استفاده میشود.
- سرشماری دولتی
این فرایند، شیوهای ساده برای شناسایی در سیر تکاملی تاریخچه احراز هویت جمعیت یک جامعه بوده، که برای نخستین بار ۳۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و در زمان امپراطوری بابل انجام شد. امپراطوری رم نیز از این شیوه با هدفی مشترک استفاده کرده و به طراحی شیوههای نخستین احراز هویت، نظیر طراحی شناسنامههای بدوی و احراز سوابق شهروندی برای نخستین بار پرداخته، که تا کنون نیز همواره مورد استفاده بوده است.
- گذرنامهها
طراحی گذرنامه برای نخستین بار به شاه هنری پنجم انگلستان نسبت داده میشود، که برای نخستین بار در سال ۱۴۱۴ سندی طراحی نمود که امکان احراز هویت برای شهروندان انگلیسی در یک کشور خارجی را مقدور ساخت. پس از جنگ جهانی دوم، طراحی و استفاده از اوراق هویت عکسدار، نظیر پاسپورتهای امروزی متداولتر شد.
- اثر انگشت
دستیابی به شیوه احراز هویت بیومتریک، برای نخستین بار در سال ۱۸۵۸ توسط سر ویلیام هرشل صورت گرفت، که از این شیوه برای دریافت اثر انگشت افراد، بعنوان امضای شخصی روی اسنادی نظیر وصیتنامهها استفاده میشد.
- سوابق دیجیتال
چه بپذیریم یا خیر، درگذشته و پیش از ظهور سامانه احراز هویت دیجیتال، این فرایند از دقت و ایمنی بالایی برخوردار نبوده و همواره با نرخ خطای قابلملاحضهای همراه بود. در سال ۱۹۷۷، ایالات متحده نخستین کشوری بود که اقدام به تبدیل مجموعه سوابق و فایلهای اطلاعاتی کاغذی خود به حالت دیجیتال و هوشمند نموده و به طورهمزمان برنامهای طراحی کرد که میتوانست شبکههای اطلاعاتی مجموعه نهادهای بانکی و دولتی را پوشش دهد.
- کارتهای تشخیص هویت هوشمند
دیجیتالی شدن سوابق، دادهها و اطلاعات فردی، زمینهساز طراحی کارتهای هوشمند حاوی اطلاعات فردی، با هدف احراز هویت شده که در این میان سنگاپور، آلمان و جمهوری چک، نخستین کشورهایی بودند که در این راستا اقدام نمودند.
- سامانه احراز هویت بیومتریک
پلتفرم Aadhaar، بعنوان بزرگترین سامانه تشخیص هویت دیجیتالی بیومتریک جهان در تمام ادوار تاریخچه احراز هویت شناخته شده که برای نخستین بار در سال ۲۰۱۰ درهند طراحی شده، که مبتنی بر شناسایی اثر انگشت و اسکن عنبیه است. این سامانه، در سال ۲۰۱۳ رسما وارد جریان اصلی بازار مصرف گردید. همزمان شرکت اپل، نوعی سنسور حساس به اثرانگشت برای احراز هویت را در گوشی آیفون ۵s طراحی کرده و در سال ۲۰۱۷ این شرکت با طراحی سنسور احراز هویت حساس به چهره در آیفون X، به اعتبارهرچه بیشتر این سامانه افزود. امروزه، در دنیایی زندگی میکنیم که با رشد و توسعه فزاینده فناوری همراه بوده، که به نوبه خود میتواند بسترساز کلاهبرداری از مجرای سوءاستفاده از دادهها و اطلاعات فردی افراد باشد. بنابراین، افزایش سطح ایمنی سامانههای احراز هویت در عین سادگی به جهت کاربری، امری ضروری خواهد بود.
امروزه آخرین نسخههای پیشرفته راهکارهای احرازهویت دیجیتال، از بیومتریک چهره به صورت زنده برای شناسایی و تایید هویت کاربران خود استفاده میکنند. این شناسایی و تایید به وسیله هوش مصنوعی انجام میپذیرد. این امر باعث دقت بالای این فرایند میشود.
تکامل فرایند احراز هویت
با توجه به تاریخچه فرایند احرازهویت دیجیتال، در حال حاضر این فرایند، پیشرفته و تکامل یافته تلقی می شود. فرایند احراز هویت همواره با دو پرسش اساسی همراه بوده است:
۱)شما کیستید؟ هویت افراد، بواسطه مقایسه دادهها و اطلاعات بیومتریک فردی با پایگاه دادههای احتمالی، به جهت تطابق و احرازهویت فردی تعیین خواهد شد.
۲) آیا شما به واقع همان فردی هستید که ادعا میکنید؟ این پرسش کاملا با پرسش پیشین متفاوت بوده و پایه و اساس آن مبتنی بر شیوه احراز هویت بیومتریک است. بعنوان مثال، به هنگام باز کردن قفل تلفن همراه خود با اسکن اثر انگشت خود، سنسور تلفن خود را وادار به مقایسه اثر انگشت فعلی با اثر انگشتی که قبلا بعنوان داده اولیه به گوشی خود ارسال و تایید کردهاید، مینمایید.
گزینههای مختلفی برای شرکتهای مختلف، به جهت تقویت خدمات احراز هویت وجود دارد. سطح ایمنی سامانه احرازهویت یک شرکت، به میزان شواهد و مدارکی بستگی دارد که شرکت برای اثبات ادعای خود، قادر به جمعآوری خواهد بود. فناوری نوین احراز هویت همچنان در حال توسعه است تا به تدریج میزان سهولت کاربری آن را افزایش دهد. این سهولت و در عین حال، ایمنی اطلاعات، برای کاربران و کسب و کارها اهمیت بالایی دارد. به خصوص که با رونق ارزهای رمزگذاری شده، اهمیت امنیت پروفایل کاربران و ورود و خروج آنها بسیار مهم تر شده است.
شرکت یوآیدی به عنوان شرکتی فعال در حیطه احراز هویت دیجیتال، تکنولوژی جدیدی را تحت عنوان Liveness Detection (تشخیص زنده بودن) ارائه میکند که باعث جلوگیری از جعل هویت میشود و در پی آن امنیت احراز هویت دیجیتال به صورت خارقالعادهای بالا میرود. به طور خلاصه، میتوان گفت که این روند از میزان نگرانی کاربران کاسته، سطح اعتماد، اطمینان متقابل و میزان مبادلات را افزایش و قسمتهای دست وپاگیر، مازاد و زمانبر فرایند احراز هویت را حذف میکند.
چرا فرایند احراز هویت
با وجود تبدیل مجموعه اقدامات استاندارد امنیتی در طول تاریخچه احراز هویت ، نظیر وارد کردن شماره پین، ارائه امضاء دیجیتال و یا اثر انگشت در دنیای امروز به یک عادت روزمره، همچنان نگرانیهایی از سوی عده کثیری از کاربران و مشتریان در راستای اعتماد متقابل به مجموعه شرکتهای فعال در حیطه احراز هویت به جهت استفاده از مجموعه دادهها و اطلاعات فردی این افراد به چشم میخورد. همگام با سوق سمت و سوی هرچه بیشتر سبک زندگی به سبک آنلاین و هوشمند، طبیعتا مجموعه معاملات و مبادلات با میزان رسیک و مخاطرات بالا، به سامانهها و فرایندهای محافظتی بیشتری نیاز خواهند داشت و احراز هویت افراد برای اثبات صحت و صقم هویت اعلام شده، برای بسیاری از شرکتهای خدماتی، امری ضروری خواهد بود.
یک سامانه احراز هویت دیجیتال بهینه، همواره فرایندی ساده به لحاظ کاربری بوده و برای کاربران این فرصت را ایجاد میکند، که خود بنا به ابعاد و جنبههای مختلف (چه موقع و با چه کسانی) برای به اشتراکگذاری دادهها و اطلاعات فردی، خود تصمیمگیرنده باشند. در صورت انجام دقیق چنین فرایندی، میزان اعتماد و اطمینان متقابل از سوی کاربران در راستای حفظ و حراست از اطلاعات فردی خود نزد شرکت مربوطه افزایش خواهد یافت. برای ایجاد اطمینان خاطرهرچه بیشتر در مشتریان، به جهت آگاهی از نحوه استفاده از اطلاعات فردی آنها توسط یک شرکت خدماتی، صرفا به دلیل تامین مطابقت و ملزومات نظارتی، ایجاد شفافیت هر چه بیشتر در راستای چرایی انجام چنین فرایندی و آگاهیسازی، امری حیاتی و حائز اهمیت خواهد بود.
فرایند احراز هویت، طی سالهای گذشته از توسعه قابلملاحضهای برخوردار بوده و در صورت انجام چنین فرایندی به شیوهای دقیق و کارامد، تبدیل چنین روندی به امری ساده و قابلپذیرش از جانب کاربران به سادگی ارائه یک گذرنامه در فرودگاه جهت احراز هویت، دور از ذهن نخواهد بود.