نقش احراز هویت دیجیتال برای اپراتورها

امروزه با گسترش استفاده از اینترنت و خدمات اپراتورها، میزان جرائم هویتی و جعل هویت نیز گسترش یافته است. از این رو، مقوله اطلاع از هویت واقعی مشتریان، برای کسب و کارها، در امر برنامه ریزی و بهینه ساختن خدماتشان اهمیت زیادی پیدا کرده است. به طور خاص، اگر به آمار مربوط به سیستم مخابراتی ایران نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که تعداد بسیار زیادی سیم کارت مجهول الهویه در کشور وجود دارد که هم برای مشترکین اپراتورهای تلفن همراه و هم برای خود اپراتورها مشکل آفرین است.

از این رو پلتفرم های احراز هویت در دنیا مانند YOTI Gemalto Trulioo، با هدف شناسایی افراد به طور مؤثر با استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتم هایی نظیر یادگیری ماشین و یادگیری ژرف به کمک اپراتورهای تلفن همراه آمده اند. پلتفرم های احراز هویت دیجیتال در عین بالا بردن تجربه کاربری و حذف کاغذبازی های سنتی، موجب ارتقا امنیت و حریم خصوصی افراد خواهد شد. در دنیا نیز دلیل اصلی استفاده اپراتورها از پلتفرم های احراز هویت دیجیتال جلوگیری از جعل و سرقت هویت کاربران در فضای مجازی است.

کاربردهای احراز هویت دیجیتال برای اپراتورها

خدماتی که اپراتورهای تلفن­ همراه ارائه می­کنند، شامل طیف وسیعی از خدمات مربوط به سیم کارت­ها، اینترنت همراه، مودم، بانکداری الکترونیک، پاسپورت الکترونیک و… هستند. می توان این خدمات را در دو دسته ­بندی کلی خدمات دست اول (شامل خدمات مربوط به سیم­کارت­ها، اینترنت­همراه، مودم و…) و خدمات دست ­دوم (شامل خدمات مربوط به پرداخت­های بانکی، اینترنت­اشیاء، پاسپورت الکترونیک، سلامت الکترونیک و…) قرار داد. 

در زیر به برخی از خدمات دسته دوم اشاره خواهیم کرد که پلتفرم های احراز هویت دیجیتال با همکاری اپراتورها در دنیا در حال ارائه خدمات به کاربران هستند:

فعالسازی سیم کارت تمامی اپراتورها بدون حضور در دفاتر پیشخوان

یکی از اصلی ترین مزیت هایی که احراز هویت دیجیتال برای اپراتورها دارد، حذف حضور فیزیکی برای متقاضیان سیم کارت است. یعنی افراد بدون مراجعه به دفاتر پیشخوان قادر خواهند بود سیم کارت خود را فعال کنند. علاوه بر این موضوع با احراز هویت دیجیتال که به واسطه هوش مصنوعی انجام می شود، دیگر سیم کارت های مجهول الهویه وجود نخواهد داشت. در حال حاضر بسیاری از سیم کارت ها هستند که به علت انجام نشدن دقیق فرآیند احراز هویت صاحب خط، تبدیل به وسیله ای شده اند برای کلاهبرداری از مردم چراکه قابلیت ردگیری ندارد. اپراتورها با کمک احراز هویت دیجیتال، متقاضیان سیم کارت ها را با هوش مصنوعی احراز هویت می کنند و هرگونه قضاوت انسانی و تبانی نیز حذف می شود.

سلامت الکترونیک e-Health

یکی از معضلاتی که امروز در جامعه ما اتفاق می افتد اجاره دفترچه است. اجاره دفترچه بیمه تا ۲۰ میلیون توسط افراد سودجو اتفاق می افتد. سودجویان با اجاره دفترچه بیمه و مراجعه به پزشکان آشنا اقدام به نسخه نویسی داروهای خاص می کنند. در نتیجه دلالان بعد از خرید دارو با ارز دولتی، داروهای خاص را در بازار با قیمت بالا به فروش می رسانند.

تعریف هویت دیجیتال راه حلی است برای کوتاه کردن دست دلالان. چراکه با هویت دیجیتال احراز شده می توان کارآمدتر خدمات حوزه سلامت و مدیریت سلامت عمومی را پیاده سازی کرد. فرض کنید فردی در پی تصادف رانندگی قادر به صحبت کردن نخواهد بود، پزشک با دسترسی به سوابق بیمار مثل:حساسیت ها، داروهایی مصرفی، بیماری‌هایی که به آنها مبتلا است، نتیجه آزمایش های پزشکی مانند آزمایش خون، خواهد توانست که مراقبت های پزشکی اثربخش و دقیق تری را انجام دهد.

با تعریف هویت دیجیتال برای بیماران و ثبت اطلاعات و سوابق آنها مزایای زیر را به همراه خواهد داشت:

• اطلاعات پزشکی در دست خود بیمار است و بیمار کنترل خواهد کرد که چه اطلاعاتی در دست چه پزشکی باشد.
• امنیت و دقت اطلاعات پزشکی ارتقا خواهد یافت.
• با توجه به سابقه بیمار پزشک می تواند مراقبت های ویژه و دقیقی برای بیمار خود تعریف کند.
• به اشتراک گذاشتن اطلاعات در هر زمانی به ساده ترین راه ممکن به اشتراک گذاشته خواهد شد. (نظیر اعضای نزدیک خانواده، پزشک، بیمارستان)
• معضل خواندن تجویز پزشک و همچنین حذف فرآیندهای کاغذ بازی ممکن خواهد بود.
• ایجاد سامانه جامع از اطلاعات بیماران و نتایج آن زمینه ساز ظهور و پیدایش تحقیقات علمی خواهد بود.

کیف پول موبایلی (Mobile Wallet)

پول موبایلی ماهیت پیچیده‌ای دارد که ترکیبی از صنایع مالی و مخابراتی است. امروزه در ایران کسب و کارهای زیادی در حوزه پرداخت های مالی فعالیت دارند که با استفاده از تلفن های همراه می توان به طیف وسیعی از خدمات مالی دسترسی داشت. البته در ایران با نظر بانک مرکزی سامانه هایی که توسط اپراتورها برای خدمات مالی تعریف شده اند موظف به اخذ مجوز کیف پول الکترونیکی یک بانک است.

با اینحال اپراتورها بستر مناسبی را برای کیف پول های الکترونیکی فراهم آورده اند که کاربران به جای کارت به کارت، از طریق شماره موبایل و بدون کارمزد مبادلات خود را انجام دهند. اما همواره مقررات بر سودآوری و مقیاس پذیری این کسب و کارها اثر گذاشته است. موارد زیر نمونه ای از این مقررات دست و پاگیر است:

سقف تعرفه در تراکنش های خروج Cash Out

همیشه یکی از مشکلات برای کاربران کیف پول های الکترونیکی، خارج کردن پول از حساب کیف پول است. با توجه به ملاحظات قانونی کاربران فقط می توانند یک حد قلیلی از پول خود را از کیف پول خارج کنند.

الزامات و فرآیندهای دشوار شناخت مشتری KYC

فرآیند شناخت مشتری در حال حاضر با توجه به الزامات قانونی تجربه کاربری پایینی را به همراه دارد. در این مرحله تجربه کاربری فدای امنیت بالا می شود که همین امر منجر به بالا رفتن نرخ از دست دادن مشتری می شود.

محدودیت تراکنش و موجودی حساب

با توجه به فعالیت های مجرمانه ای مثل پولشویی و عدم KYC به صورت بلادرنگ Real Time محدودیت هایی برای انجام تراکنش کاربران تعریف شده است.

تجارت الکترونیک یا خرید و فروش آنلاین (e-Commerce)

امروزه فروشگاه­های آنلاین و اینترنتی، سهم زیادی از بازار خرید و فروش در کشور را در دست گرفته اند. به طوری که طبق آمار موجود، در سال ۱۳۹۶ بیش از ۱۳۸ هزار میلیارد تومان تراکنش آنلاین از طریق درگاه‌های خرید اینترنتی پرداخت شده است.

زمانی که قصد خرید از یک فروشگاه اینترنتی را داریم، فرآیند طولانی پر کردن فرم­ها، اطلاعات بانکی و…، و از سمت دیگر، عدم اطمینان و ریسک موجود در هنگام خرید از یک شخص ناشناس به صورت اینترنتی، همگی باعث شده اند تا نیاز به یک پلتفرم برای احراز و شناسایی هویت افراد در فضای تجارت الکترونیک محسوس شود.

پلتفرم­هایی مانند GSMA، YOTI، GEMALTO و… در دنیا برای حل این مشکل، امکان خرید و فروش با استفاده از هویت دیجیتال تعریف شده از قبل را فراهم کرده­اند. بدین صورت که فرد با طی کردن فرآیند ساخت هویت دیجیتال، یک هویت اثبات شده برای انجام خرید و فروش در فضای اینترنت خواهد داشت. بدین ترتیب، در هنگام انجام معاملات، چه در فروشگاه­های اینترنتی، چه با اشخاص دیگر در فضای اینترنت، قادر به اثبات هویت خود و اطمینان حاصل کردن از هویت فرد مقابل خواهد بود.

اینترنت اشیاء (IOT)

اینترنت­اشیاء، اتصال دستگاه­های مختلف به یکدیگر از طریق اینترنت است. در واقع اتفاقی که در این تکنولوژی می­افتد، تشکیل شبکه­ای از اشیاء هوشمند و فضای ابری است که در آن تبادل داده و سپس تبدیل آن به هوش اقدامی انجام می­شود. از آنجایی که برای اتصال دستگاه­ها در این شبکه اغلب از سیم­کارت استفاده می­شود، اپراتورها به نوعی در این تکنولوژی دخیل هستند. به دلیل اینکه در تکنولوژی اینترنت اشیاء با یادگیری و Track رفتار انسان سر و کار داریم، داده­های ذخیره شده ی مربوط به این موضوع بسیار حیاتی و مهم هستند. بنابراین کنترل دسترسی به این داده­ها نیز برای اپراتورها حیاتی خواهد بود.

یکی از کارکردهای احراز هویت دیجیتال یوآیدی کنترل دسترسی به داده­ها، رجیستری و توانایی فعالسازی سیم­کارت­های مورد استفاده در دستگاه های متصل شده، بدون نیاز به حضور فیزیکی است که از طریق احراز هویت با استفاده از تکنولوژی پردازش تصویر(Image processing)  و تشخیص زنده بودن تصویر  (Liveness detection) انجام می­شوند. Gemalto و GSMA از شرکت­های ارائه دهنده خدمات احراز هویت دیجیتال هستند که در حوزه اینترنت اشیاء با اپراتورها همکاری دارد.

پاسپورت الکترونیک (e-Passport)

امروزه نسخه­های کاغذی پاسپورت، جای خود را به پاسپورت­های الکترونیکی یا e-Passport داده­اند. در این پاسپورت­ها از یک چیپ امنیتی فرکانس رادیویی (RF Chip) با قابلیت رمزنگاری (Cryptography) استفاده می­شود که این چیپ، علاوه بر حفظ و نگه­داری اطلاعات و داده­ای که در پاسپورت­های کاغذی و مرسوم، همانند نام، نام پدر، تاریخ تولد، جنسیت و … توانایی ذخیره­سازی و بازیابی اطلاعات بایومتریک (Biometric) اشخاص، مثل اثر انگشت، اسکن چشم و از این قبیل اطلاعات یونیک و منحصر به فرد را دارد.

شرکت های احراز هویت نظیر Yoti، BioID و GSMA در دنیا از مشابه­ های یوآیدی هستند که خدمات مربوط به پاسپورت الکترونیک را ارائه می کنند. نحوه ی کار در این پلتفرم­ها بدین صورت است که فرد از پاسپورت خود عکس می­گیرد تا اطلاعات پاسپورت وارد اپلیکیشن شوند، سپس با استفاده از تکنولوژی NFC چیپ تعبیه شده در پاسپورت الکترونیک اسکن شده و اطلاعات بایومتریک فرد نیز به هویت دیجیتال تعریف شده تعلق می­گیرد. بدین­ترتیب در هنگام عبور از گیت فرودگاه و در هنگام سفر، فرد نیازی به حمل پاسپورت فیزیکی خود نخواهد داشت و می­توان گفت صورت شخص به مثابه­ی پاسپورت او عمل خواهد کرد.

نقش یوآیدی، ارائه دهنده خدمات e-KYC، به اپراتورها

با توجه به موارد گفته شده در بالا، اولین حلقه مفقوده برای چنین خدماتی در ایران ایجاد یک بستر مناسب برای تعریف هویت دیجیتال در فضای آنلاین است. پلتفرم امن احراز هویت دیجیتال یوآیدی با میسر کردن چنین فرصتی، توانسته تا فصل جدیدی از خدمات دهی در زمینه هایی همچون بهداشت، گردشگری، تجارت الکرتونیکی، کسب و کارهای فین تک و… رقم زند.

یوآیدی با استفاده از هوش مصنوعی و تکنولوژی ها و روش های جدید در دنیا قادر است تا کاربران را در فضای آنلاین احراز هویت کند. احراز هویت سجام و احراز هویت ثنا نمونه های کاربردی موفق سرویس یوآیدی هستند. یوآیدی اولین گام برای انجام e-KYC است که راه را برای تسهیل خدمات و پیدایش خدمات جدید هموار می کند.